ازصنایع دستی تعاریف متعددی ارائه شده است. صنایع دستی هم میتواند، حالت کارگاهی وهم حالت خانگی داشتته باشد، همانند صنایع کوچک قابلیت استقراردرشهرو روستا را دارد، بدون نیاز به فن آوری پیش رفته، بیشترمتکی به تخصص های بومی وسنتی است وقسمت اعظم مواد اولیه مصرفی آن درداخل کشورقابل تهیه می باشد. افزون براین، صنایع دستی هردوویژگی مصرفی وهنری را داشته، برخوردارازبینش، ذوق، اندیشه وفرهنگ تولید کننده نیزهست ودرمجموع آن را«هنر-صنعت نامیده اند.»
صنایع دستی به آن گروه ازصنایعی گفته می شود که مهارت ها، ذوق وبینش انسان درآن نقش اساسی دارد.
به عبارت دیگرصنایع دستی به آن گروه ازصنایع اطلاق میگردد که تمام یابخش اعظم مراحل ساخت فراورده های آن بادست انجام گرفته ودرچارچوب فرهنگ وبینش هرمنطقه وبادیدگاه های قومی ساخته وپرداخته می شود. (12)
گروهی ازکارشناسان سازمان صنایع دستی ایران چنین تعریف ارائه نموده است: صنایع دستی به مجموعه ای ازهنرها وصنایع اظلاق می شود که به طورعمده با استفاده ازمواد اولیۀ بومی وانجام قسمتی از مراحل اساسی تولید به کمک دست وابزاردستی محصولاتی ساخته می شود که درهرواحد آن ذوق هنری وخلاقیت فکری صنعتگرسازنده به نحوی تجلی یافته وهمین عامل، وجه تمایزاصلی این گونه محصولات ازمنصوعات مشابه ماشینی وکارخانه ای می باشد. (3: 126)
لغت نامه دهخدا: آنچه بادست ساخته می شود، ازپارچه، قالین، ساخته های فلیزی وغیره، مقابل صنایع ماشینی.
دارالمعارف بریتانیکا: صنایع دستی، به آن گروه ازصنایع گفته می شودکه مهارت، ذوق وبینش انسان د رتولید آن نقش اساسی دارد.
صنایع دستی به صنایعی اطلاق می شود که تمام یا بخشی ازمراحل فراورده های آن با دست یا ابزاردستی صورت می گیرد. وبیانگر فرهنگ، بینش فلسفی وذوق هنری ساکنان هرمنطقه است. که از این صنعت به عنوان صنعت ذوقی وهنری یاد می شود. که به نوعی اندیشه، بینش وذوق تولید کننده را درخود جای میدهد.
صنایع دستی رخ داد عجیبی است، عمرنوح دارد یا مثل برگ گل لطیف وتر وتازه است، یادگار عهد باستان است وهمه واله وشیفته این هنر می باشد. صنایع دستی هم حالت کارگاهی وهم حالت خانگی دارد وهمانند صنایع کوچک قابلیت استقرار درشهرها وروستا هارا دارد ومتکی برتخصص های بومی است.
صنایع دستی به دو دسته صنایع دستی شهری وصنایع دستی روستایی قابل تقسیم است. درشهر صنایع دستی یک فعالیت دائمی واصلی است ومهمترین منبع درآمد واصلی ترین محل عاید افرادی است که درآن فعالیت می کنند.حالیکه صنایع دستی روستایی عمدتأ یک فعالیت فرعی درکنار سایرفعالیت های اقتصادی است. اغلب صنایع دستی شهرها درکار گاه ها تمرکزیافته است ونیروی انسانی شاغل را مردان تشکیل میدهد. درحالیکه صنایع دستی روستایی بطورکلی جنبه خانگی داشته وبه همین علت اکثرفعالان آن را زنان تشکیل می دهد. در روستا ها صنایع دستی اغلب با هدف تأمین نیاز مصرفی تولید می شود اما درشهر ها بیشتر به ارزش هنری وذوقی آن توجه می شود.
واژه شناسی: صنایع به معنای چیزی است که انسان آن را می سازد، طبیعت درساختن آن نقش ندارد. به طورکلی صنایع به چهاردسته تقسیم می شود، صنایع سنگین، صنایع سبک، صنایع کوچک وصنایع دستی، که هریک دارای خصوصیات منحصربه فرد خود هستند، ودرتولید صنعت که دست بیشترین عمل روی آن انجام دهد به آن صنایع دستی گفته می شود، هرچند با برخی ابزاردیگرهم کار شود. (12)
صنایع دستی به صنایع گفته می شود که کحصولات آن حاصل هنر، ذوق، سلیقه وابتکار فردی مردمی است که با الهام از فرهنگ، سنت وهنر محلی با دست به تولید به تولید آن می پردازند. (6: 200)