نقش جشنواره ها درتوریزم-نمونه جشنواره راه ابریشم دربامیان

وزارت تحصــــــــــــــــــیلات عالی

دانشــــــــــــــــــگاه بامیان

دانشکده علوم اجتماعی

مونوگراف دوره لیسانس

نقش جشنواره ها درتوریزم-نمونه جشنواره راه ابریشم دربامیان

تهیه کننده : غلام علی "ابراهیمی"

استادراهنما : پوهیالی حبیب الله "حکمت"

دیـــپارتمنت : توریزم

1393    هـ ش

 

 

اهدا :

Ø     به پدر و مادرم که نتیجه زحمات شان تحصیل من بوده است.

Ø     به برادرانم که عامل تشویق من بوده است.

Ø  به اساتید محترم دانشگاه بامیان و به ویژه اساتید دیپارتمنت توریزم که در مقطع لیسانس صمیمانه ما را راهنمای نموده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

پیشگفتار

سپاس خداوند(ج) که بشر را منحیث خلیفه خود در روی زمین فرستاد و برای شان قدرت تفکر و تعقل داد تا به شکل بهتر در روی زمین زندگی کند. و برای زندگی بهتر راهنمایان برای شان فرستاد که آخرین معلم بشر حضرت محمد(ص) بود که آن حضرت واقعآ در مقابل جاهلیت استاده گی کرد بر جاهلیت خط بطلان کشید و آموختن علم و دانش را بر هر مرد و زن فرض دانیست که در واقع بهترین معلم بشر پیامبر بزرگ اسلام حضرت محمد (ص) بوده است. و خداوند را شکر گزار هستم که تا این مقطع تحصیلی به ما توفیق داد تا تحصیلم را با موفقیت کامل ختم کنم.

درآخر لازیم میدانم که از تمام کسانیکه تا این مرحله مارا یاری نموده پدر و مادرگرامی ام که در راستای تحصیل من رنج های زیادی را متقبل شده است، برادران عزیزم که واقعآ درین راستا مشوق من بوده است، اساتید دانشگاه بامیان و اساتید دانشکده علوم اجتماعی که در راستای آموختن علم و دانش ما همرای نمودن و مخصوصاً استاد راهنمای بنده حبیب الله "حکمت" که این تحقیق براساس راهنمای ایشان انجام شده و ایشان مخلصانه ما را راهنمای نمود صمیماه تشکر و قدردانی میشود. و از همصنفانم که به نحوی درین راستا همکاری کرده و منابع شانرا را در خدمت من گذاشته و تا حد توان ما را مشوره داده نیز قابل قدر است. در آخر از خداوند منان برای همیشه شان طول عمر میخواهیم.

و من الله توفیق

غلام علی " ابراهیمی "

فهریست مطالب

1 - اهدا : ب‌

2 - پیشگفتار. ت‌

فصل اول کلیات : تحقیق

3 - مقدمه. 1

4 - بیان مسئله. 2

5 - ضرورت تحقیق... 3

6 - فرضیه تحقیق... 4

7 - متغیرها 4

8 - سوالات تحقیق... 4

9 - اهداف تحقیق... 5

فصل دوم : روش تحقیق

10 - روش تحقیق... 6

فصل سوم : پیشینه تحقیق

11 - تاریخچه جشنواره ها 8

12 - مفهموم جشنواره(Festival conception). 10

13 - مدیریت جشنواره ها 11

14 - هدف گزاری.. 11

15- انتخاب موضوع.. 12

16 - انتخاب نام. 12

17 - انتخاب زمان.. 13

18 - اهداف جشنواره ها 14

19 - انواع جشنواره ها 15

20 - جشنواره های هنری.. 15

21 - جشنواره های مذهبی.. 16

22 - عید فطر. 18

23 - عید قربان.. 18

24 - جشنواره های تاریخی.. 20

25 - سالروزاستقلال.. 20

26 - جشن نوروز. 21

27 - ازرسم ورواج های نوروز درکشور. 24

28 - برافراشتن ژنده سخی درفرازکابل.. 24

29 - میله گل سرخ.. 25

30 - سایرمیله ها 26

31 - بزکشی.. 27

32- اهمیت جشنواره ها 27

33 - اهمیت اقتصادی.. 28

34 - اهمیت اجتماعی-فرهنگی.. 29

35 - نقش جشنواره ها در انکشاف توریزم. 30

فصل سوم : مطالعه موردی

36 - پیشینه ولایت بامیان.. 32

37 - جشنواره راه ابریشم درولایت بامیان.. 33

38 - هدف جشنواره راه ابریشم.. 35

39 - اهمیت اقتصادی جشنواره راه ابریشم.. 37

40 - اهمیت اجتماعی-فرهنگی جشنواره را ه ابریشم.. 38

41 - مناقشه. 40

42 - نتیجه گیری.. 41

43- پیشنهادات... 42

44 - منابع و مآخذ.. 43

فصل اول : کلیات تحقیق

مقدمه

جاذبه های گردشگری تنها به جاذبه های طبیعی، تاریخی و صنایع دستی خلاصه نه میگردد. در واقع جشنواره های که در یک مقصد رخ میدهد میتواند به  عنوان منبع مهم برای جذب گردشگران تلقی شوند. بنآ امروزه کشورهای که از جاذبه های طبیعی و تاریخی کمتر بر خور دار است از طریق برگزاری جشنواره ها توانیسته اند که توریست های بیشتر را به کشورشان جذب کند. جشنواره ها از سابقه طولانی بخوردار است رویدادها و جشنواره ها که باعث تغیر و تحول در زندگی مردم شده از قدیم ایام در بین مردم مروج بوده است. و این جشن ها به مرور زمان رونق یافته و امروزه یک بخش از فعالیت مردم را تشکیل می دهد. تجلیل از روز نوروز ابتدا توسط یما جمشید از زمانیکه پایگاه اولین حکومت را در بلخ تهداب گذاری کرد آغاز شد تا امروز از آن روز تجلیل می شود. اما وارد ساختن جشنواره ها در صنعت توریزم آنقدر سابقه طولانی ندارد چونکه صنعت توریزم یک صنعت نو ظهور است و از طرف دیگر برگزاری جشنواره ها طبق خواست مردم محل صورت می گیرد و بیشتر به نیاز انها جواب گو است. جشنواره ها انواع گوناگون دارد، جشنواره های تاریخی که بیشترجنبه تاریخی دارد، جشنواره های مذهبی که بیشترجنبه دینی دارد و جشنواره های هنری و فرهنگی که بیشتر بالای هنر و صنایع دستی تمرکز دارد. جشنواره ها برای جوامع که برگزارمی کند بسیار مفید واقع می شود. از جمله در بعد اقتصادی بیشتر اهمیت دارد و سایر ابعاد اجتماعی و فرهنگی نیز قابل یاد آوری است. جشنواره ها در صنعت توریزم نقش بر جسته دارد چونکه جشنواره ها یک بخش از جاذبه ها را تشکیل می دهد و جاذبه ها است که به عنوان عامل جذب توریست ها عمل میکند و اهداف را برای توریست ها مشخص می کند بنا براین جاذبه ها مانند ویژه گیهای طبیعی و تاریخی و نمایش جشنواره ها به عنوان هسته یا قلب توریزم عمل می کند. افغانستان از جمله کشورهای است که بیشترین جاذبه ها را برای توریست ها دارد مانند ولایت باستانی بامیان که مملو ازجاذبه های تاریخی و طبیعی و سایر ویژه گی ها است. دو پیکر بزرگ بودا، شهر ضحاک، شهر غلغله، بند امیر و غیره از جمله ویژه گیهای است که سالانه صدها توریست داخلی و خاریجی را به بامیان می کشاند. و برعلاوه این ویژه گی ها در مرکز بامیان از طریق بورد توریزم در قالب ریاست اطلاعات فرهنگ به همکاری بنیاد آ غاخان ازشش سال بدین سو جشنواره تحت عنوان جشنواره راه ابریشم برگزار میکند که درآن انواع هنرها مانند فلم، موسیقی محلی، بزکشی نمایش صنایع دستی را به نمایش میگزارد که از یک طرف در آمد حاصل میکند از طرف دیگر بیانکننده هویت تاریخی آن مردم است. انگیزۀ که  باعث شد تا روی این موضوع کار صورت گیرد ابهامات، در باره جشنواره ها بوده و تلاش می گردد که تا حد توان این ابهامات واضح گردد. برای رسیدن به اهداف مطلوب از یک عده منابع معتبر چون: خدمات صنعت گردشگری از دکتور بهرام رنجبریان و محمد زاهدی، شناخت صنعت گردشگری از دکتور بهرام رنجبرایان و محمد زاهدی، جغرافیای تاریخی از عظیم عظیمی، گردشگری اثرات، برنامه ریزی و مدیریت از پیتر میسون، فولکلور شناسی از محمد افضل بنوال، مدیریت گردشگری از دکتور مهدی کاظیمی ..استفاده گردیده. و جهت غنا مندی بیشتر این رساله تحقیقی با عبدالله "محمودی" رئیس اتحادیه توریزم، عباس " خاوری" معاوین اتحادیه توریزم، قادر" پویا مسئول بازاریابی در اتحادیه توریزم و سایر مسئولین توریزم ولایت بامیان، ریش سفیدان محل و مردمان آگاه در رابطه به موضوع مصاحبه و پرسش صورت گرفته است.

بیان مسئله

 از انجایکه جشنواره ها یکی از مبا حث اساسی توریزم است که همانند جاذبه ها عمل میکند چون یک بخش مهم از جاذبه ها است. جاذبه ها را نمیتوان تنها به ویژه گیهای طبیعی و تاریخی خلاصه کرد. در واقع جشنواره ها یا محافل شادمانی میتواند همانند جاذبه ها نقش اساسی را در صنعت توریزم بازی میکند. در اصل مسافرتها به انگیزه دیدن از جاذبه ها صورت می گیرد. اما جشنواره راه ابریشم که به هدف انکشاف توریزم در بامیان بر گزار می شود چندان تغیرات را در رابط با توریزم بامیان بوجود نیاورده است. با انکه ولایت بامیان مملو از ویژه گی ها برای جذب توریست ها است. جشنوا ره راه ابریشم به عنوان یک پدیده اجتماعی توانیسته است که توجه مردم را به خود جلب کند. امروزه جشنواره ها با اکثر فعالیت های مردم گره خورده است و یک بخش از فعالیت مردم به آن اختصاص دارد. ولی پس تحقیق در رابط با جشنواره ها یک گام مفید برای رشد صنعت توریزم خواهد بود. تحقیق در رابط با جشنواره راه ابریشم میتواند یک پیش زمینه برای برنامه های بعدی باشد. که در آینده ها از بروز همچون عوامل که سبب کم رنگ شدن این جشنواره می شود جلوگیری به عمل آید. افغانستان با آن که از جاذبه های طبیعی و تاریخی مملو است سالانه برای جذب توریست ها به برگزاری جشنواره ها مبادرت می ورزد. جشن میله گل سرخ در مزار در روز نو روز و جشنواره راه ابریشم در ولایت بامیان نمونه از این گونه محافل های شادمانی است.  ولایت بامیان با انکه یک ولایت باستانی و تاریخی است یک بستر خوب برای توریزم است و این ششمین دور است که جشنواره راه ابریشم در ولایت باستانی بامیان برگزار می شود.  امروزه جشنوا ره ها بیشتر به هدف در آمد اقتصادی آن برگزار می شود. چون از این طریق در آمد قابل توجه به جامعه مقصد یا جامعه میزبان این برنامها می ماند. از طریق این در آمد اقتصاد مردم رشد میکند.

ضرورت تحقیق

واضح است که هرکار بر اساس یک ضرورت انجام می شود تا ضرورت نباشد کار صورت نمی گیرد و نیاز عامل انجام هر کار است. جشنواره ها که امروزه توجه اکثریت مردم را بخود جلب کرده و از این طریق در آمد هنگفت نصیب جوامع میزبان می شود هیج فعالیت تحقیقی درین رابط صورت نگرفته است. البط به این معنی نیست که هیج فعالیت صورت نگرفته امروزه کشورهای توسعه یافته بیشترین در آمد از این طریق بدست می آورد و توجه اساسی را درین قسمت مبذول داشته است. اما افغانستان با آن که یک ظرفیت خوب برای صنعت توریزم است.  ولی هیج فعالیت تحقیقی درین راستا انجام نشده است. بناً محافل شادمانی و جشنواره ها در افغانستان نیاز به تحقیق بیشتر دارد وضرورت احساس می شود که درین مورد تحقیق صورت گیرد. چون یک بخش از درآمد مردم را بخود اختصاص داده است. صنعت توریزم یک صنعت نو ظهور است که نیاز بیشتر به تحقیق دارد جاذبه ها که یک بخش از صنعت توریزم است توریزم به آن متکی است یا انگیزه برای توریستها میتواند باشد. جشنواره ها یک بخش از جاذبه ها است که توسط  مسئولین آن در معرض نمایش قرار می گیرد. بیشتر به جنبه اقتصادی جشنواره ها توجه صورت می گیرد کوشش می کند که یک چرخش پول را بوجود آورد و تنها توجه به بعد عملی آن کافی نیست بلکه ضرورت تحقیق به ابعاد نظری آن نیز می باشد که این دو مکمل یک دیگر است و برای این کار نیاز به متخصصان حرفه ای است و از طرف دیگر ما در افغانستان هیج نهاد علمی نداریم که در بخش توریزم فعالیت داشته باشد به جز دانشگاه بامیان که دیپارتمنت توریزم در دانشکده علوم اجتماعی به فعالیت آغاز کرده است. ما نیاز داریم که در باره جشنواره ها تحقیق کنیم که جشنواره ها در صنعت توریزم چه اهمیت دارد و به چه اندازه میتواند در جذب توریست ها مؤثر واقع شود. واضح است هر قدر روی این موضوع تحقیق صورت گیرد جوانب و زوایای که گنگ است واضح میشود و میتواند یک راهگشای مناسب برای چنین برنامه ها باشد. جشنواره راه ابریشم در بامیان مدت شش سال است که برگزار شده این تحقیق میتواند تا حد توان از نگاه تیوری و عملی کمک کننده برای برنامه ها باشد. و یک آگاهی کامل از جشنواره ها در ذهن محقق می ماند.

فرضیه تحقیق

  به نظر می رسد که جشنواره راه ابریشم در انکشاف توریزم بامیان نقش اساسی دارد از طریق برگزاری این جشنواره اقتصاد مردم بامیان رشد میکند و در کنار آن به مردم شغل ایجاد می شود، ارزش های فرهنگی بالا می رود، صنایع دستی رونق می یابد و در نهایت بیانکننده هویت مردم بامیان است. جشنواره راه ابریشم در بامیان که توسط برد توریزم در قالب ریاست اطلاعات فرهنگ و به همکاری بنیاد آغاخان برگزار می شود. که در نهایت این جشنواره سبب رشد توریزم در بامیان می شود.

Ø     جشنواره راه ابریشم اقتصاد بامیان را رشد میدهد.

Ø     حشنواره راه ابریشم بامیان را به دیگران معرفی میکند.

Ø     جشنواره راه ابریشم هنرها و صنایع دستی بامیان را رونق می دهد.

Ø     جشنواره راه ابریشم  سبب رشد توریزم در بامیان می شود.

متغیرها

در این تحقیق دو متغیر وجود دارد جشنواره ها (متغیر مستقیل) و توریزم ( متغیر وابسته) است. چون با تغیر در متغیر مستقیل متغیر وابسته نیز تغیر میکند. اگر جشنواره راه ابریشم در بامیان رشد کند توریزم در بامیان هم رشد میکند. یعنی با تغیر یکی دیگری متاً ثیر می شود.

سوالات تحقیق

سوال اصلی

Ø     جشنواره راه ابریشم در چند سال اخیر در انشکاف توریزم بامیان چه نقش داشته است؟

سوالات فرعی تحقیق

Ø     آیا جشنواره راه ابریشم در جذب توریست ها نقش داشته است؟

Ø     آیا جشنواره راه ابریشم امروزه در اقتصاد ولایت بامیان نقش دارند؟

Ø     جشنواره راه ابریشم در رونق صنایع دستی ولایت بامیان چه نقش دارد؟

Ø     آیا جشنواره راه ابریشم در بهبود ارزیشهای فرهنگی ولایت بامیان نقش داشته است؟

اهداف تحقیق

آشکار است که هیچ فعالیت یا هیچ عملی بدون هدف صورت نمی گیرد حتی کوچکترین کاری آدم ها هدف مندانه است و هدف است که بر تمام کار ها نظم و نسق و هم جهت می بخشد و بر مفیدیت کار افزوده و آن را عقلانی و ممکن می سازد، ورنه انجام کار بدون هدف کار عقلانی نبوده و بعضاً می شود نا ممکن باشد پس در انتخاب و مطالعه این موضوع  نیز اهداف متعدد دخیل بوده است که مهم ترین های آن را می شود مختصراً یاد آور شد.

  یکی از اهداف اساسی این تحقیق پاسخ به سوالات تحقیق تکمیل فرضیه ها است. سوالات تحقیق که مرتبط با موضوع جشنواره ها طرح شده این تحقیق باید به تمام جوانب آن روشنی دهد و فرضیه طرح شده را تکمیل کند.

  هدف دیگر از انتخاب این موضوع روشن ساختن ابهامات در رابط با جشنواره ها و مخصوصآ جشنواره را ه ابریشم است که تا حد توان با مطالعات متون و مصاحبه های اکتشافی کوشش شده که این ابهامات رفع شود. چون افغانستان ظرفیت برای توریزم دارد اما بد بختانه زمینه برای رشد توریزم وجود ندارد. و از طرف دیگر هیج فعالیت تحقیقی درین مورد صورت نگرفته است.

  یکی از هدف های جمع آوری معلومات راجع به موضوع فوق الذّکر تکمیل ساختن پروسه ای تحصیلی است که با کار روی یک موضوع می توان آن را به انجام رسانید، زیرا بدون ارایه مونوگراف این پروسه نا تمام مانده و هیچ کسی موفّق به کسب سند تحصیلی اش نمی شود پس نا گزیر باید با کار بالای یک موضوع برنامه ای تحصیلی خود را تکمیل ساخت.

فصل دوم : روش تحقیق

روش تحقیق

انجام هر کار با استفاده از روشِ مخصوص همان کار صورت می گیرد و اگر از همان روش کار گرفته نشود کار به شکل نورمال و عادی پیش نرفته بلکه دچار پراکندگی خواهد شد و سر انجام نتیجۀ مطلوب به دست نخواهد آمد. روش شیوه پیش رفتن به سوی یک هدف است  و برای رسیدن به بهترین نتیجه پیوسته باید کوتاترین و ساده ترین روش را بر گزید. به همین جهت در مطالب تهیه شده حاضر از شیوۀ کیفی کار گرفته شده و هم در جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شده در کنار روش کتاب خانه یی از روش مصاحبه و پرسش نامه نیز استفاده گردیده است. که قرار ذیل است.

نوع تحقیق

تجقیق علمی در ابعاد مختلف به بخش های مختلف تقسیم می شود. براساس طرز جمع آوری اطلاعات این تحقیق از نوع تحقیق کیفی بوده که برای تشریح و توصیف یک موضوع بجای اعداد از کلیمات کار گرفته شده است و بجای چه تعداد به چراهای تحقیق پاسخ می دهد. براساس طرح ریزی سوالات و فرضیها از نوع استقرای است که ابتدا به جمع آوری اطلاعات پرداخته شده بعد تدوین سوالات و فرضیه تحقیق انجام شده است. میتواند یک تحقیق همبستگی نیز باشد بخاطیرکه رابط بین دو متغیر توریزم وجشنواره را مبیین است.

روش کار ساحوی

جامعه آماری ولایت بامیان است و از جمله هفت ولسوالی ولایت بامیان مرگز ولایت بامیان انتخاب شده و دلیل انتخاب جامعه آماری قابل دسترس بودن آن است. که همه ساله در مرگز ولایت بامیان جشنواره راه ابریشم برگزار می شود. بناً با مطالعه دقیق و عمیق جشنواره راه ابریشم میتواند یک چشم انداز برای جشنواره ها باشد. و به نحوی میتوان نتیجه این تحقیق برای همه جشنواره ها تعمیم داد.  

روش نمونه گیری

روش نمونه گیری نمونه گیری غیر احتمالی بوده چون از روش احتمالی برای جمع آوری اطلاعات کمی استفاده می شود و از روش نمونه گیری غیر احتمالی برای اطلاعات کیفی میتوان استفاده کرد. که چندین مصاحبه با مسئولین ذیربط تکمیل گردیده است.

تکنیک های جمع آوری اطلاعات

1- روش کتابخانه : در این روش از نقل قول مستقیم خیلی کم درتعارف کارگرفته شده و بیشتر از نقل قول غیر مستقیم کارگرفته شده است که متون مرتبط با موضوع بطور عمیق مطالعه گردیده است و خلاصه ان به درین رساله درج شده است.

2- روش میدانی : در این روش بیشتر ازمصاحبه با مسئولین ذیربط و مشاهده مستقیم از جامعه آماری کار گرفته شده است. ودرکنار این روش ها چندین پرسش نامه نیز تکمیل گردیده است. ازجمله مصاحبه های انجام شده با عبدالله " محمودی" رئیس اتحادیه توریزم، عباس خاوری " معاوین اتحادیه توریزم، قادر " پویا" مسئول بازاریابی در اتحادیه توریزم و همچنان مشوره با استاد محمد رضاه " ابراهیم" استاد دانشکده علوم اجتماعی و مسئول اجرای اتحادیه توریزم می باشد. و همچنان از جشنواره راه ابریشم مشاهده مستقیم نیز صورت گرفته است. که بنده در پنجمین جشنواره راه ابریشم در قسمت نمایش رول تیاتر اساسی داشتم و درششمین جشنواره نیز منحیث مشاهده کننده حضورداشتم که محفل را بصورت مستقیم بررسی کردم.

فصل سوم : پیشینه تحقیق

تاریخچه جشنواره ها

برای آگاهی بیشتر مختصرآ به مطالعه پیشینه جشن واره ها می پردازیم. جشنواره ها از سابقه خیلی طولانی برخورداراست حتی از زمانیکه نیکان ما از سیر دریا و آمو دریا به بلخ سرازیر شدند به انجاه تهداب اولین حکومت را بنا نهاد از روز اول سال تجلیل می نمودند. وارید ساختن جشنواره ها در صنعت توریزم از گذشته خیلی طولانی برخوردارنیست. چون صنعت توریزم خود یک صنعت نو ظهور است با گستریش روابط بین ملتها این صنعت گستریش یافته است و از طرف دیگر جشنواره بیشتر برای تامین نیاز و خواسته های مردم محل صورت گرفته است. که این ها همواره تلاش می کردن که زمان خود را در این راه صرف کند و نیز درین راه مصرف هم می کردند تا توجه مردمان را چه در سطح ملی و بین اللملی بخود جلب کند. جشنواره ها که یک بخش از رویدادهای گردشگری است و در بعضی موارد رویدادها از سابقه طولانی بر خوردار است. و این چنین رویدادها در موارد محدود در چارچوب رویدادهای مذهبی شکل گرفته است مانند مناسک حج که با ظهور اسلام سالانه صدها نفر از نقاط دور و نزدیگ رنج سفر را بدون حمل و نقل یعنی با پای پیاده متحمل می شدند. پس ازجنگ جهانی دوم با گسترش روابط بین کشورها و ملت ها افزایش تسهیلات و امکانات مقاصد مختلف درک کردن که پروسه بروز رویدادها و وقایع را عمومی بسازد یعنی در سطح گسترده فراملی و محلی مخاطب داشته باشد که  مدیران در اجرای این وقایع تلاش کردن تا وقایع به عنوان یک جاذبه منحصر به فرد برای جهانیان معرفی کند. که جشنواره های مختلف با موضوعات مختلف سینما، موسیقی، رقص، موضوع طبیعت سبز، نمایشگاهای صنعتی و بارزگانی، همه همه وقایع هستند که همه ساله در رشد و تنوع انها افزوده می شود. اما برخلاف گذشته توجه به وقایع به عنوان عنصر جذب توریست بیشتر ذهن مدیران را به خود مشغول ساخته است که امروزه اعم از ارگانهای عمومی و خصوصی برعلاوه که علاقه مندی و سازماندهی بودجه انرا تامین می کند (رنجبریان وزاهدی،1391).

مراسیم شادی و جشنواره ها از پیشینه طولانی برخوردار است. در افغانستان از زمان استقرار اریایهای که باسرازیر شدن انها از شمال و با گذشتن از سیر دریا در بلخ برگزرای جشنواره های را شاهد هستیم، که از آن جمله برگزاری جشن نوروز توسط یما جمشید یکی از رویدادهای است که نه تنها در افغانستان بلکه در اکثر کشورهای جهان از آن تجلیل می شود. نوروز روز است که از سرمای سخت زمیستان و طبیعت پوشیده از برف را به طبیعت سبز و آغوش باز برای لذت انسانها و آغاز فعالیتهای انسانها در کشت و زراعت به ارمغان می آورد لذا این روز در افغانستان به صورت ملی و محلی تجلیل می شود که نمونه آن جشن میله کل سرخ در مزارشریف سالانه میلیونها انسان را  از داخل و خارج به خود جلب می کند. دیگر از جشن های که بسیار قدامت زیاد در افغانستان دارد بزکشی است افغانها از ابتدا یعنی با گذاشتن تهداب حکومت در بلخ بدین سو در تربیه اسب و اسب سواری و بزکشی علاقه داشتن البطه درگذشته این بازی بیشتر جنبه دفاعی را داشتند ولی امروز به یک بازی ملی و رسمی تبدیل شده است که در نوروز در ولایات شمال کشور برای تجلیل از نوروز بازی بزکشی برگزار می شود. رویدادها و جشنواره ها میتواند رقص و آوازخوانی را هم شامل شود که آواز خوانی در افغانستان نیز از قدمت زیاد برخوردار است که برای اولین بار به صورت ابتدای درکوه پایه های هندوکش توسط شبانان سروده می شد که کم کم با رشد بشر نیز توسعه یافته است، که امروز در اکثرمحافل شادمانی از آن استفاده می شود و نیز گردشگری بسیار پیشینه کهن دارد ولی درگذشته بیشترجنبه اکتشافی، رفع نیازمندی را داشتند انقدر انکشاف هم نداشتند که امروز گرشگری بافعالیت های انسانها پیوند خورده و بیشترجنبه تفریحی و خوشگزرانی را به خود گرفته است. لذا استفاده از رقص و آواز خوانی در گردشگری به دوره های بعدی بر می گردد چون درگذشته برای همگان این فعالیت فراهم نبود که بعد ازگذشت قرنها رشد ابعاد زندگی بشر و فراهم شدن زمینه تفریح و خوشگزرانی استفاده از رویدادها در گردشگری بیشتر شد که امروزهُ اکثر کشورها برای جذب گردشگران و معرفی خودشان به دیگران به این جنبه ها بیشتر تآکید دارد(بنوال،1389).

مفهموم جشنواره(Festival conception)

جَشن + واره :-

 جـَشن : یعنی مجلس شادمانی، محفل نشاط-ضیافت-سُرورو شادی و واره  یعنی نوبت، مرتبه  به قول رودکی سمرقندی « گــُــل دگر ره به گلستان آمد واره باغ و بوستان آمد» واره وقتی به آخر اسم ملحق شود معانی مختلفی پیدا می کند که درینجا به معنی نوبت شادی آمده است. جشنواره عبارت از یک نمایش فرهنگی و هنری است که جهت توسعه توریزم، رونق اقتصاد، احیای هنرها و رونق صنایع دستی توسط جامعه میزبان برگزار می شود. یا جشنواره عبارت از یک محفل شادمانی به منظور تجلیل از شخصیت های بزرگُ تاریخی که دریک دوره تاریخی برای بشریت نقش ارزنده داشته برگزار میشود. هرچند امروز هدف اکثر جشنواره ها در مناطق محلی منافع مالی است  ولی انها در بهبود کیفیت زندگی و تقویت هویت جامعه نقش مهم دارند. برگزاری مراسمی تحت عنوان " جشنواره " بدین علت است که برگزارکنندگانش می خواهند اتفاق مبارکی که مثلا" سال پیش در عرصه های مختلف علمی، هنری، فرهنگی، ‌صنعتی و نظایر آن رخ داده است، امسال مورد معرفی و تجلیل و تمجید قرار دهند. جاذبه های گردشگری یک مقصد تنها به ویژگیها و دارای های طبیعی، بناهای تاریخی، صنایع دستی و سایر آن خلاصه نمیگردد. رویدادهای که دریک جامعه به وقوع می پیوندد از لحاظ جذب گردیشگر از اهمیت زیاد برخوردار است. چون جوامع که از ویژگیهای طبیعی و تاریخی برخوردارنیست کوشش می کند که همه ساله برای جذب توریست ها رویدادهای بزرگ و جشن را تدارگ ببیند. که این رویدادها به طورگسترده برای جذب توریست ها در سطح ملی و محلی از اهمیت زیاد برخوردار است. اما رویدادها تنوع زیاد دارد که هریک در صنعت توریزم نقش اساسی دارد. بنآ برگزرای یک رویداد یاجشنواره نیازمند یک مدیریت سالم است که از این طریق در رونق و گستریش رویدادها می تواند افزود و از طرف دیگر مدیریت به عنوان عنصر اساسی در بهبود کیفیت نقش اساسی دارد. جشنواره ها بسیار مفهوم وسیع دارد که به بروز کلیه جنبه های شادمانی خلاصه نمیشود، که این جنبه شادمانی ممکن برای احیای تاریخ گذاشته خلاصه شود، از سال روز انسانهای بزرگ تجلیل شود، از میلاد پیامبران و امامان معصوم تجلیل شود، از روز اول سال تجلیل شود لذا نظر به این  گفته ها جشنواره ها ابعاد وسیع را شامل می شود که هرکدام از اینها در زندگی انسان نقش دارد که امروز اهمیت جشنواره ها در گردشگری رشد قابل ملاحظ دارد. به گفته عبدالله محمودی رئیس اتحادیه توریزم « جشنواره بصورت صد فیصد جاذبه است جشنواره ها یک نوع نمایش هنری و فرهنگی است و جوامع مختلف دارای فرهنگ مختلف است که این اختلاف فرهنگ ها خود یک نوع جاذبه است».  فرهنگ ملی مجموعه است ازهنرها و زوقیات، آداب و سنن و تاریخ هرملت که مایه تشخیص آن ملت است. آئین ها و مراسیم مربوط به سور و سوک جمعی به عنوان بخش از عناصر فرهنگی یک قوم بطور تدریجی در طول زمان نشو و نما یافته از هزاره ها وسده های گذشته و اسطوره وار به صورت کنونی به نسل امروز رسیده است. در زبان که به آن سخن می گویم، درباور هایکه بطورعقلی و نقلی پایبندیم، در خوراک و پوشاک که برای زیست و ساز فراهم می آوریم، در پیوند زناشوی، جشن و سوک خانوادگی، قومی و ملی، در آمیزه رنگ ها و فرهنگ ها خلاصه در میراث فرهنگی مادی و معنوی، اثر و نقش انگشتان و نقش نافز نیاکان کهن خود را در می یابیم. ما به عنوان انسان انس گرنده نه تنها از فرهنگ قومی به مثابه آب حیات اجتماعی و غسل تعمید جمعی جان گرفته ایم، بلکه پیوسته در دریای از سنن  و آداب شناوریم که هر قطره آن جان اقوام و نیاکان خودی و بیگانه نهفته است به همین سبب است که مرده گان بر زندگان حکومت می کند.(عظیمی،1391).

مدیریت جشنواره ها

کشورها امروزه کشورها کوشش می کند که میزبان جشنواره ها با شد تا از این طریق درآمد خوب از آن شان می شوند ازهمین لحاظ مناطق که علاقمند ند که میزبان  جشنواره ها باشد به مجموعه نکاتی حایز اهمیت در این خصوص باید توجه نماید. برخی از این موارد را در اینجا مرور می نمایم.

هدف گزاری

جشنواره ها با اهداف متعدد در کشورها استقبال می شود و جشنواره ها میتواند چندین هدف را تعقیب کند و میتواند یک هدف واحد را دنبال کند که در جشنواره های که چندین هدف را دنبال میکند انها نمایش های ترکیبی دارد مانند جشنواره راه ابریشم در بامیان که نمایش هنرها محلی و صنایع دستی و غیره نمایش های دیگر را دنبال میکند. جشنواره های که هدف واحد دارد ممکن تجلیل و بزرگداشت از افراد و شخصیت های بزرگ در تاریخ صورت گیرد. موقعیت یک جشنواره در آن نهفته است که هدف از برگزاری آن به دقت روشن گردد. جشنواره های که هدف از برگزاری آنها به صورت گرامی داشت شهر و مردم آن تعریف شده است ازجمله نا موفقترین جشنواره ها بوده اند. چنین هدفی بسیارکلی بوده و نمیتواند به روشنی و دقت انچه را جشنواره در پی آن است روشن سازد حال انکه میتوان اهدافی بسیار دقیق تر برای جشنواره ای که منظورکلی آن گرامی داشت شهر و مردم است تعریف نمود. بنابر این نخستین قدم مهم برای طراحی یک جشنواره تهیه برنامه ای برای بر گزاری آن است این برنامه علاوه بر اهداف همچنین باید شامل آن باشد که دقیقآ چه کاری، توسط جه کسی انجام می پزیرد و منافع حاصل ازجشنواره نصیب چه گروه یا گروهای خواهد شد و چه انتظار از جشنواره می رود. چنین سندی در واقع برنامه هدایت کننده مسیر و روشن سازنده محدودیت های جشنواره خواهد بود. به تناسب آنچه در این شرح برنامه تنظیم خواهد شد. معلوم می شود که از خدمات چه گروهای و به چه ترتیب باید استفاده شود.در این برنامه به منظور ارزیابی عملکرد جشنواره نیز میتوان بهره جست. در صورت که جشنواره اهداف متعدد را تعقیب کند الویت بندی این هدف ضرورت دارد زیرا  این امر امکان دستیابی به اهداف مهمتر را افزایش می دهد. بدیهی است می باید اهداف و برنامه های بلند مدت و کوتا مدت به تفکیک بیان شوند. توجه به بودجه بندی واقعی قدمی مهم در راستای تحقق برنامه های جشنواره به شمار می رود(رنجبریان وزاهدی،1391).

انتخاب موضوع

به نظر رنجبریان و محمد زاهیدی(1391) برای برگزاری یک جشنواره انتخاب موضوع و نام اهمیت بسیار دارد. موضوع جشنواره باید با جذابیت خاص انتخاب شود. صرف برگزاری یک جشنواره که ازموضوع خاص برخوردار باشد کافی نیست. برای انکه جشنواره شما را به عنوان تقلید و تکرار جشنواره های دیگر نپندارند باید موضوعی خاص برای جشنواره برکزینند که با فرهنگ ویژگیهای محیط طبیعی یا یک جاذبه خاص محل شما مرتبط باشد. انتخاب موضوع به جشنواره هدف می دهد، سبب می شودکه فعالین برگزاری آن برنامه های مرتبطی با این موضوع تهیه و تدارگ ببینند و به جشنواره ساختاری مشخص می دهد. سرانجام اینکه جشنواره ای با موضوع خاص، بسیار ساده تر قابل تبلیغ است و سریعتر به شهرت می رسد. فارغ از موضوع جشنواره جامعه محلی باید چیزهای که بتواند به آن اتکا کند  دراختیارداشته باشد، تا بتواند به جلب گردشگران کمک کند. زیرا یک جشنواره به خودی خود ممکن است جذابیت برای جذب تعداد کثیری گردشگر نداشته باشد. موضوع جشنواره می تواند از تنوعی نظیر موارد زیر برخوردار باشد؛ تاریخ محلی، شخصیت های بزرگ ملی، فرهنگ و قومیت ها، کشاورزی، تعطیلات خاص مذهبی یا رویدادهای فصلی، هنرها، صنایع دستی و بازی ها و سرگرمی، موسقی و تیاتر، صنعت و سر انجام منابع طبیعی.

انتخاب نام

انتخاب نام مناسب برای جشنواره یکی ازمهمترین عوامل بازاریابی و فروش یعنی توفیق در جلب گردشگر به حساب می آید. شایسته است که نام جشنواره به گونه ای انتخاب شود که در ذهن بماند، حتی الامکان کوتا باشد و با موضوع جشنواره تناسب داشته باشد. گاه انتخاب اسامی غیر متعاریف میتواند به جلب توجه بیشتر افگارعمومی منجر شود ولی دلیلی برای کسب توفیق بیشترجشنواره نیستند. بالاخره در انتخاب اسم باید به خاطر داشت که اسم باید انتخاب شود که بتوان سالها ازآن استفاده کرد و قابل تکرار باشد. اتنخاب نامی که در بلند مدت بتوان از آن استفاده نمود، سبب می شود که بتوان بسیاری از نشانها و وسایل تبلیغاتی آن را مجددآ مورد استفاده قرارداد و موجب سرفه جوی می شود. از برقراری تماس با جشنواره های دیگرکه بیشترتآسیس شده اند استقبال کنید و بکوکشید که تجارب انها را مودر بررسی قرار دهید تا نا گزیربه دام اشتباهای متعاریف قدمهای نخستین نیافتید(همان منبع، صفحه 166).

انتخاب زمان

اتنخاب زمان مناسب یکی ازمهمترین عموامل مؤثر بر توفیق هر جشنواره به شمار می رود. انتخاب زمان جشنواره به اهداف مورد نظر آن به شدت مرتبط است. همچنین باید توجه داشت که زمان مورد انتخاب با دیگر برنامه ها ی محلی و یا برنامهای بسیارمهم در سطح بالاتر (ملی یابین المللی) تداخل نداشته باشد. به عنوان مثال برگزاری یک جشنواره محلی همزمان با دوره ای که مسابقات بین المللی فوتبال با حضورتیم ملی کشور در جریان است. که کم رنگ شدن توجه افگار عمومی نسبت به جشنواره خواهد انجامید. البط گاهی برگزاری چند جشنواره در یک مکان و در یک موقعیت زمانی میتواند به جلب گردشگرانی بسیار بیشتر منجر شود. در چنین موارد مناسب است جشنواره های که به صورت همزمان در یک محل برگزار می شوند با یگدیگر تناسب موضوعی داشته یا مخاطبان مشترگ بیابند. توجه به این که جشنواره چه حدی باید طول بکشد نیز بسیار مهم است. آیا جشنواره یک روزه، یک هفته ای یا حتی یک ماه ای است، ازسوالاتی است که باید متوالیان جشنواره بدان پاسح دهند. برای طراحی یک جشنواره خوب حداقل به یکسال زمانی نیاز است. یکی از مسایل بسیار مهم در انتخاب زمانی جشنواره شرایط آب و هوای منطق میزبان است. اگر چه روشن است که ما هرگز نمیتوانیم اطمنان کاملی از شرایط آب وهوای یک محل داشته باشیم ، ولی به هرحال تعیین زمانی که در دورهای گذشته آن محل از نظرآب وهوایی شرایط مناسب داشته است چندان مشکل نیست. باید توجه داشت که مدیریت جشنواره شرایط نا مناسب برای جشنواره را نیز مد نظر قرار داده و پیش بینی های لازیم درخصوص برخورد با مشکلات آب وهوای نامناسب اتفاقی ازقبل پیش بینی شده باشد. توجه به این نکته ضروری است که در واقع کمیته های تخصصی جشنواره اقدامات عملی خود را تنها پس ازتعیین موارد ذکر شده یعنی هدف، موضوع، اسم و زمان اجرا آغازنمایند. این کمیته های تخصصی موارد از قبیل بودجه بندی ، تفریحات، غذا و نوشیدنی، امنیت و تبلیفات را شامل شوند. به خاطر داشته باشید برنامه ریزی مناست از عملکرد نا موفق جلوگری می کند(همان منبع، صفحه167).

اهداف جشنواره ها

جشنواره ها که امروز با اکثر فعالیتهای مردم پیوند خورده شامل تمام بخش های زندگی انسانها می شود و این فعالیت با اهداف متعدد برگزار می شود. به هدف تجلیل  و احیای تمدن گذشته و تاریخ گذشته برگزار میشود یا ممکن به هدف رونق صنایع دستی و مصرف آن برگزارشود. افزایش مشارکت شهروندان درفعالیت های ورزیشی و تفریحی، شناسای وحفظ بازی ها و ورزیش های بومی و محلی از اهداف جشنواره ها است، ، ترویح روحیه نشاط و شادابی و غنای اوقات فراغت، کاهش نا هنجاری های اجتماعی و بهبود سبک زندگی هم میتواند از اهداف جشنواره ها باشد. که مهمترین آن قرار ذیل است:

1-یکی از اهداف اساسی بر گزاری جشنواره ها رشد توریزم است که امروزه کشورها برای توسعه توریزم از این گزینه اسفاده میکند.

2-جشنواره ها برای معرفی جوامع برگزارمی شود که جوامع برای معرفی هویت شان به دیگران جشنواره ها را برگزار می کند. برگزاری این برنامه ها به آن مناطق وجه اعتبا می بخشد و آنرا در سطح مخاطبان برنامه ( ملی و محلی) مطرح می سازد. و گردشگران بیشتر تشویق می شود که برای دفعات بعدی نیز از مناطق دیدن کند.

3-هدف از برگزاری جشنواره ها میتواند در آمد اقتصادی باشد. که امروزه مدیران چنین برنامه ها بیشتر به درآمد جنشواره ها تاکید دارد.

4-هدف از برگزاری جشنواره ها نمایش فرهنگها است. احیای فرهنگ و رونق آن تنها از این روش ممکن است .

5-جذب گردشگران در ایام غیر از اوج سفر: یعنی جشنواره ها یک گزینه خوب برای جذب گردشگران در ایام رکود سفر می باشد.

انواع جشنواره ها

اکثر جوامع  و نواحی روستای دارای جشنواره ها، نمایشگاه و سایر وقایع هستند. این جشنواره ها آساسآ برای بزرگداشت وقایع مختلف محلی مانند برداشت محصول در ایام سال و برای سرگرمی ساکنان محلی طراحی شده اند. به هرحال با توجه به پیامد اقتصادی با القوه جشنواره، اکثر جوامع محلی به دنبال کستریش ان و جذب گردشگران از این راه هستند.  مهمترین انواع جشنواره ها عذا و مزرعه، جشنواره های زندگی محلی، نمایشگاه هنر و صنایع دستی، اجرای برنامه های تاریخی و جشنهای تاریخی است(رضوانی،1390)

جشنواره ها از ابعاد مختلف به انواع متعدد تقسیم می شود اما در کل میتوان جشنواره ها را به جشنواره های تاریخی، فرهنگی و هنری تقسیم کرد که قرار ذیل است:

جشنواره های هنری

شکل 1

جشنواره ها حسب تعاریف عبارت ازیک جشن عمومی یا موضوعی خاص که به گستریش زمینها و فرصتهای فرهنگی و تفریحی و گزران اوقات فراغت مردم خارج از چارچوب روزمره شان می انجامد. یک چشنواره هنری میتواند تنها یک زمینه از هنر یا مجموعه از هنرها را درخود جای دهد. در برخی کشورهای غربی تنها جشنواره هنری که هرسال برگزار می شود برصدها عنوان بالغ می گردد. انتخاب زمان جشنواره هنری همچون سایر وقایع گردشگری بطور معمول چنان انجام می پزیرد که بتواند مکمل زمان سایر فعالیت های گردشگری باشد و ظرفیت خالی در طول زمان غیر اوج سفر را تکمیل نماید و به رونق کسب و کار درمقصد گردشگری کمک نماید. دولت های ملی و محلی اغلب جشنواره های هنری را موردحمایت خودقرار می دهند. جشنوارهای هنری در مقیاس کوچک به طور معمول مخاطبین از طبقه متوسط جامعه را به خود جلب می کند. اما رویدادهای هنری برزگ و تخصصی مخاطبان خاص خود از طبقات بالاتر جامعه و از خارج از محل و منطقه برگزاری خود را دارند. در سالهای اخیر توجه به برگزرای جشنواره های هنری رو به گسترش است و شکل جدید از آن از سوی برگزارکننده گان معرفی شده است. یکی از نوآوری های انجام شده در خصوص جشنواره های هنری را میتوان اتبکار برگزاری جشنواره های هنری درطول یکسال دانیست. به این ترتیب که جشنواره در طول مدت یکسال هر زمانی از محلی به محل دیگر، از شهری به شهری دیگر نقل مکان می کند. به عنوان مثال در اروپا همه ساله جشنواره ای با عنوان «شهری اروپای فرهنگ» برگزار می شود که هرسال آن اختصاص به معرفی یک شهری فرهنگی اروپا دارد. درطی این سال جشنواره هنری که به معرفی این شهر می پردازد به نوبت به مهیمترین شهرهای دیگر اروپا برگزار می گردد. این جشنواره شهر به شهرگشته و موضوع خودر یعنی شهر منتخب سال را معرفی میکند. ایده ای که امکان اجرای آن درهر کجای دیگر و ازجمله در ایران قابل بررسی بوده و به شناخت مردم سرزمین مادری ازگوشه های مختلف آن کمک می کند. موقعیت هرجشنواره هنری که حسب تعداد مخاطبان آن و توجهی که به مقصد معطوف شده قابل ازریابی است تا حدودی بسیاری مدیون ارایه تعریفی روشن از موضوع جشنواره و کیفیت برگزاری است. اما در این میان نباید از ویژگی های خاص مقصد که میتواند بروجهی جشنواره تاثیر گزارد نیزغافل ماند. مهمانوازی مردمان، شراط اقلیمی مناسیبی، امنیت و بسیاری از عوامل دیگر در این میان نقش آفرینی میکند. و مشکلات محلی نیز به همین ترتیب میتواند تاثیرات نا مناسب بر توفیق جشنواره برجای گزارند(رنجبریان وزاهدی،1391).

جشنواره های مذهبی

لذا در جهان مذاهب متنوع وجود دارد که هرکدام از خود جشنواره ها ی خاص دارد. همانند دین مسیحیت که دارای مذاهب کاتولیک و پروتیستان است و در مذهب پروتستان پیروان برای بزرگداشت ازحضرت مسیح و میلاد انرا جشن می گیرد که بنام عید کریسمس یاد می شود در ادیان دیگری مانند یهودیت و اسلام این چنین مراسیم وحود دارد. در دین اسلام در افغانستان دو مذهب شیعه و سنی داریم که شیعه ها و پیروی اثنی عشری هستند و برای بزرگداشت هریک ایمامان شان میلاد انها را جشن می گیرد که نمونه آن سالانه ازمیلاد باسعادت حضرت مهدی موعود^(عج) در نیمه شعبان شیعیان تجلیل می کند، البط این تجلیل درهمه کشورهای اسلامی که پیروان مذهب شیعه هستند صورت می گیرد. بنآ انسان ها بیشتر علاقه مند هستند که هرگونه عمل مذهبی که در گذشته اتفاق افتاده و آن عمل بخاطرسعادت جامعه انجام شده تجلیل می کند.

بازدید اماکن مذهبی بخاطر جشنواره های سالیانه یا دوره ای میباشد. معمولآ این گونه بازدید با انگیزه جشن گرفتن عید پاک یا کریسمس یا تولد یک فرد مقدس یا روز آزادی و یا انجام مراسیم خاص مثل غسل جمعی انجام می شود که بخش عمده از انها در اماکن مذهبی اتفاق می افتد که با حضور بازدیدکنندگان غیر مذهبی نیز همراه است. در این مدل از گردیشگری مذهبی عوامل فضای درون مناطق مذهبی همچون خدمات، جاذبه ها و ساکنان محلی همراه با مدیریت گردشگری مذهبی در یک نظام سرمایداری عمل می کنند. در چهارچوب عمل سرمایداری وجود جاذبه ها برای شکل گیری جریان گردشگری، بالا بردن سطوح و کیفیت خدمات و تسهیلات را ضروری می سازد. دراین مدل توسعه خدمات در ارتباط مستقیم با سرمایداری قرار دارد و اگر افزایش تعداد بازیدکنندگان برنامه ریزی شده نباشد به شکل گیری چالش های میان ساکنان محلی، بازدیدکنندگان و محیط منجر می گردد. توسعه گردشگری مذهبی در راستای اقدام دولت ها به عنوان یکی از راهبردهای توسعه نواحی مذهبی صورت می گیرد؛ البط اگر توسعه و سرمایگزاری در این بخش تنهابه یادگیری خدمات استفاده گردشگران و بهره مندی و سرمایگزاران بزرگ منتهی میشود بالطبع سود حاصل یا به خارج از منطقه انتقال می یابد و یا در بین طبقات سرمایگزار تقسیم می شود اما اگر برنامه ریزی صحیح صورت گیرد هزینه را که گردشگران مذهبی برای اقامت خرید کالاهای محلی(سوغات)، خدمات و شرکت در کنفرانس ها و همایش های مذهبی پرداخت می کند، در فعالیت های محلی و یا منطقه ای جریان یافته و موجب تحرک در مناطق مذهبی میشود میتوان آثار اقتصادی مهمی درپی داشته باشد. علاوه برآن گردشگری مذهبی زمینه اشتفال پاره وقت و یا دایمی ساکنان محلی و ایجاد زیر بناهای گردشگری را برای گردشگران فراهم میکند(مهدی نژاد،1391).

عید فطر

«عید از ماده عود به معنی بازگشت نمودن ، سروروشادی گرفته شده در روز عید سعید فطر یعنی با فرارسیدن عید و گذشتن ماه مبارگ رمضان با دیگر بندگان و مؤمینین موتدینین که در طول یک ماه روزه دار با شکم های گرسنه و لبهای تشنه بندگی خداوند متعال را نموده مشمول رحمت و مغفرت خداوند می شود و در روزعید با همدیگر به شادی می پردازد» (علی نژاد ،1383: 44 ).

 عید فطر عید است مذهبی که از سرچشمه اعتقادات مرد م آب می نوشد. این نتیجه زحمات انعده مسلمانان که ماه رمضان را روزه می گیرد و روزه یگانه وسیله صحت و سلامت انسان تقویت روح و تکمیل عقل و فکراست که از تکالیف واجب هر مسلمان است. چون روزه دارا از افعال زیشت و اخلاق رزیله دوری می جوید. نفس خود را  خوار می کند یکی ازفوایید اجتماعی و اخلاقی روزه انست که بین طبقه فقیر و سروتمند توازن بر قرارمی کند که این عید با برگزاری نماز مخصوص عید فطر در مساجد که همان خانه خدا است آغاز میکند. و به خانه فامیل و خویشاوندان خود برای عید مبارکی می رود(عظیمی،1391).

عید قربان

به نظر عظیمی(1391) اعیاد و جشن ها برای هر ملت رنگی و جلوه ای خاص دارد که با تاریخ و مذهب و اعتقادات آنان گره خورده از جاذبه های توریستی هر کشور برپای اعیاد خاص آن ها است که برای توریزم بسیار حایز اهمیت است. گردشگران با آداب و رسوم و اعتقادات مردم آن دیار آشنا می سازد. عید قربان برای مسلمانان عید است بزرگ و دارای آداب خاص چرا که یاد آورحادثه عظیم است و به سبب همین حادثه هر سال حاجیان به هنگام مشرف شدن به خانه خدا(کعبه) قربانی می کند و عید قربان از اعیاد پر اهمیت مردم افغانستان است که سه روز به شادی می پردازد. عید قربان عید پر برکت برای مسلمانان افغانستان است چرا که یاد آورحادثه است که انسانرا به خدا نزدیک تر ساخته پس جشنی که رنگ خدای داشته باشد از هزارجشن بر تر است. همانطوریکه عید قربان  گوهر عشق به معبود را درصدف جان می پرورد و قلب آدمی را از اشرار شعله های معادمی رهاند.

عید سعید قربان در میان مسلمانان جهان از جایگاه ویژه برخوردار است . میتوان گفت این عید بعداز عید فطر دومین عید رسمی مسلمانان است. درمیان کشورهای عربی عید قربان به نام « عیدالاضحی» خوانده می شود. در تمام کشورهای مسلمانان به غیر از ایران به مناسبت این عید حداقل دو روز تعطیلی رسمی است. در عربستان سعودی تعطیلات به پنج روز و در کشورهای جاشیه خلیح فارس نیز به سه روز می رسد. تاریخ عید قربان به قبل از اسلام باز میگردد یعنی به همان روز که حضرت ابراهیم میخواست فرزندش اسماعیل را  در راه خدا قربانی کند به امر خدا از بهشت گوسفندی توسط جبرییل فرستاده شد و از قربانی حضرت اسماعیل صرف نظرگردید. که از آن روز تا کنون مسلمان دریک روز معین  ازسال( دهم ذیحیجه) ماه قمری جشنی بنام عید قربان برپا می کند. سفربه مکه و مدینه و انجام فریضه های مقدس از مرسوم ترین واجبات دینی است که مسلمانان جهان هر سال به انجام آن مبادرت می کنند. بیشتر این مراسیم برپای جشن عید قربان در عربستان سعودی برگزار می شود. مردم عربستان به مناسبت این روز سری خود را می تراشد و به زیارت خانه خدا و مسجد النبوی میرود. و ضمن این کارها لباس نو می پوشد به خانه یگدیگر می رود و عید را تبریک می گوید و بزرگترها به کوچکترها عیدی می دهد. تعدادی از مردم که توانای مالی شان خوب است در این روز از حیوانات از مرغ گرفته تا چهارپا قربانی می کند که این رسم در تمام کشورهای اسلامی مروج است. در کشور های اسلامی غیر عربی مراسیم ویژه برای عید قربان برگزار می کند مانند ترکیه که درین روز لباس نو برتن کرده کوچکترها ضمن رفتن به نزد بزرگترها از ایشان عیدی میگیرد و برنامهای تلویزیونی بکلی تغیر میکند و برنامه های متناسب به شادی را پخش می کند. عید قربان و عید فطر به عنوان دو عید برزگ ملی و مذهبی در ترکیه به عنوان یک نوع تعاون، احسان و همیاری در جامعه و در عین حال نماد از اعتقادات عمیق مذهبی آن کشور است. مردم ترکیه از هفته ها قبل برای انجام بهترین عید آمادگی می گیرد مانند خانه تکانی پختن غذاهای ویژه و انواع شیرینی ها از اقدامات این عید است. روز اول عید مردان خانواده به نماز عید می رود بعد به ذبح قربانی مشغول می شوند، دید و بازدید از فامیل، آشنایان، اقوام و بزرگان از نظر مرد م ترکیه ضروری است. کوچکترها به ملاقات بزرگترها می روند و دست آنها را می بوسند و از انها عیدی میگیرند که این روحیه تعاون در ترکیه به اوج خود رسیده است. به باور مردم ترکیه دید و بازدید ها دی عید قربان علاوه براجری اخروی موجب یکدلی و همبستگی و تحکیم روابط خانوانگی و انسانی و رفع کدورت ها می شود. عید فطر و عید قربان در پاکستان به مثابه آغار سال در ایران است که دست کم سه روز تعطیلی رسمی دارد و لباس نو برتن کرده و شادمانی میکند در شهرهای بزرک پاکستان مراکز بزرگ بنام « عید گاه» بناه شده که در آن فقد نماز عیدین خانده می شود(حیدری، 1389).

جهارشنبه سوری

 از سنن و عنعنات آریایها است که پیش از فرارسیدن نوروز برگزار می شوند بر اساس منابع معتبر آریای قدیم باور داشتند که نیاکان شان از پنج روز پسین سال به زمین فرود می آیند و درشادمانی خوانواده ها سهم می گیرند. بنابر این برای راهنمای فروهرها پیش از نوروز آتش می افروختند و برای خوشنودی و روان گذشتگان شان نیایش برپا میداشتند مردم انگاه که از آتش می پریدند ترانه و سرودها می خواندند مانند«زردی من ازتو» و«سرخی توازمن» شادی بیا محنت برو ای شب چهارشنبه این کلید جهار دنده بده فرابنده. (عظیمی،1391)

جشنواره های تاریخی

مردم به اساس عرف، عادت و خصلت های قدیم خود مراسیم عنعنه ای دارد که اکثرانها به آئین عقیده گذشته مربوط می شوند و به مرور زمان این رسوم و عادات و آداب و سنن بستگی به حوادث مختلف تاریخی دارند و از بین رفته اند یا اینکه به تغیرات مواجه شده اند. مراسیم که اکنون به عصر مارسیده به سه گروپ ممتاز جدامی شوند. مراسیم شادی و عروسی، مراسیم سوگوواری و مراسیم موسیقی. در زمینه این گونه مراسیم  نومودهای گوناگون آثار بدیعی مردم به وجود آورده اندکه انها در فولکلورشناسی فولکلور رسمی می نامند. که جشن نوروز یکی از آن نمونه می باشند.

سالروزاستقلال

ملتی آواره کوه دمن               در رگ او خون شیران موج زن

آسیا یک پیکرآب و گل است      ملت افغان در آن پیکر دل است

در تاریخ سیاسی کشورها حوادث و رویدادهای متعدد مانند پیروزی ها شکست ها وجود دارد آما بعصی از این حوادث تاریخ سازند و نقط عطفی در حیاط سیاسی، اجتماعی و تاریخی ملتها و رمزپایداری و سر بلندی ملتها در نحوه گزر از این دوره های تاریخ ساز نقط عطفی تاریخی است. این دگرگونیهای زیاد را پشت سرگزرانده چرا که جامعه افغانستان متشکل از افراد است که با افگار، عقایید، مذهب، آداب ،سنن و فرهنگهای گوناگون و وابسته به قومیت ها و قبایل مختلف از این روبه منظور بک پارچگی و همبستگی بین احاد ملتها که لازمه بقای کشور در تآمین استقلال کشور است. به این ترتیب سالروزاستقلال افغانستان در 28 اسد سال 1297 هـ ق و(1919) میلادی حاصل شد که 28 اسد هر سال به این مناسبت در کشور و توسط افغانهای مقیم در سایر ممالک بر گزار می شود. همچنین به یاد بود این روز بنای تاق ضفر ساخته شد. این بنای یاد بود در میدان چنداول بای  پغمان درون فضای سبز قامت افراشته است. درنتیجه واژه استقلال به مفهوم بس ژرف و عمیق و گسترده دارد که که تمام جنبه های زندگی یک ملت را در بر میگیرد اما افغانستان تا رسیدن به این استقلال کامل فاصله دارد. و گذشته از این یک کشور تحقق استقلال اقتصادی یک ضرورت است. وقتیکه رشته اقتصادی یک کشوربه بیگانگان وصل باشد به این معنی که رگ حیات و تغزیه این پیکر به جای دیگر وصل است. پس اختیار در دست کشورهای بیگانه خواهد بود (عظیمی،1391).

جشن نوروز

 جشن نوروز از هزاران سال پیش از امروز نه تنها بوسیله نیاکان ما در آریانای کهن بلکه توسط سومریها و بابلی ها نیز پیشواز گرفته می شد. آریایها از آوان که به زندگی کشاورزی و دهقانی پرداختند و تقویم را شناختند نخستین روز را پیشواز گرفته سال را نوروز خواندند. به قول عبدالحی گردیزی در زین الخبار این روز را نوروز گفتند که سری سال باشد و شب وروز برابر شود و سایه از دیوار بگزراند و آفتاب از روزن افتد از این روز نوروز بین آریایها به نماد زندگی نو، برابری در طبیعت و روشنای در حیاط عامه مردم مبدل گردید و اهمیت نوروز زمان بیشتر میگردد که به آن رنگ و پرداز مذهبی دادند و شاید به هدف حفظ این سنت باستانی، ادیان مختلف برای استحکام موقعیت نوروز، فرهنگ مردم دلایل زیاد افزودند. چون بعضی از پیروان کلیمی به این باروند که موسی در همن روز به پیامبری مبعوث گردیده اند، فرونیشی کشتی نوح و ختم طوفان در همین روز واقع گردیده است، مسلمانان سنی مذهب آغاز خلافت حضرت علی ^(ع)را به این روز نسبت می دهد. اهل تشیع واقعه غدیرخم را مصادف با روز نوروز دانسته معتقید اند که اشاره غیر مستقیم جانیشینی آن حضرت به همین روز ارتباط می گیرد. از همین رواست که مراسیم بر افراشتن جهنده مزار شاه ولایت مآب در بلخ و بالا شدن جهنده مزارسخی در کابل که واقع قدمگاه خرقه مبارگ حضرت سرور کاینات در انتقال از بخارا به قندهار است. از نوروز به همین واقعه ارتباط دارند. نوروز عمری به درازی اقوام آریای دارند و ریشه عمیق در تاریخ فرهنگ ما از آن سبب بسیار از رویداد های جالب تاریخی به آن مربوط میدانند مثلآ میگویند که خداوند آدم را در این روز آفرید. در این روز کیومرث نخستین بشر در روی زمین به زعم آریایها به پادشاهی رسید بنآ درین روز جمشید  بر تخت نشست و این روز را جشن گرفتند و آنرا  نوروز خواندند. دلیل اینکه این روز نظام اجتماعی، رهبر و پیشوای آریایها برگزیده شد شاید بدان جهت بوده باشد که نوروز نقطه پایانی باری سختی ها ایام زمیستان  و آغاز از روند زنده شدن طبیعت در نیم کره شمالی که مسکن آریایها در آن اخذ موقع کرده است. جشن نوروز در بلخ نه تنها از موارث باستانی کشوراست. بلکه روز شاه ولایت مآب به این جشن آب و رونق بیشتر بخشیده است. اما باید گفته شود که نوروز جشن است که مردمی با هیج کیش آینی ارتباط ندارد از لحاظ معنی زمینه مشترگ با واژه سور یعنی جشن، بزم و مهمانی دارد. لفظ سور در ترکیب های چون: گل سوری و مفهموم گل سرخ را می رساند. که در اساطیرسور با یکی از ارباب انواع مشترگ دوره اریایهای هندی و ایرانی بوده. همین قسم در فضیلت نوروز در احادیث و اخبار زیاد نقل شده و برای نوروز ادعیه و احکام به خصوص آورده اند، از آن جمله است که موقع تحویل سال می خوانند: یا مقلب القلوب والانصار- یا مدبراللیل و النهار-محول الحول و الاحوال- حول حالنا الی احسن الحال" ای گرداننده دلها و دیدگان، ای پدپد آورنده روزها و شبها، ای تغیر دهنده حال و حالات بندگان حال مارا به بهترین حال بگردان، در روایت و احادیث تجلیل از نوروز وجود دارند. رسول اکرم^(ص)فرموده است « لکل شیء ربیع و ربیع القرآن شهر رمضان»هر چیزی بهار دارد و بهار قرآن ماه مبارگ رمضان است و همچنان تعلم القرآن فان هوربیع القلوب، بیاموزید انرا زیر بهار دلها است. در آخرین هفته سال رو به اختمام مردم مقدم نوروز را جشن می گیرند و جوانان تلاش می ورزند تا نخستین گل های رویده در زیر برف را به دست آورند این گلهای نورس در جمال آغه ولایت کاپیسا بنام گل نوروری، در بدخشان بنام گل چغرک، در مزار و کابل بنام گل یخ شکنک و در سایر حصص شمالی گل کاسه شکنک، در اندرآب گل کاشکنک یاد میگردد به تعقیب آن سرودهای نوروزی و یا گل گردانی در دهات و محلات به ویژه تخار و بدخشان بنام گل آغاز می یابد. گل گردانی طوری است که اشعار نوروز بوسیله موزن طبعان تهیه می شوند میر گل گردان گل را امر می نماید و میر با سرود خوانان باصدای بلند و موزن هریک از بند های سرود نوروز را می خوانند ختم هر بند دیگران صورت همنوا با کورس و مصراع بهار نو مبارگ تکرارمی کند. در افغانستان مراسیم نوروزی اختصاص به قوم خاص ندارد و همه اقوام به نحوی انرا جشن می گیرند. در مناطق گرم سیر مثل جلال آباد و لغمان رودات ننگرهار نحستین خوشه های گندم سبز را در روز های اواخر دلو یا اوایل حوت پیدا کرده و مراسیم گل گردان را در خانها اجرا می کند. محمد ابوبکر نرشحی در کتاب(تاریخ بخارا) در باره چگونگی و برگزاری جشن نوروز معلومات مفصل داده است. از آن جمله نوروز را چه اهل دربار و چه عامه مردم جشن می گیرد و در آغازحمل در روز پنجم آل مغان بنا برآن یکی انرا (نوروزکشاورزان)و دیگری انرا نوروز مغان می گویند. بنا براین در این روز مردمان در میله جاها، تفریحگاها، تپه ها و دشت های سبز رهسپار می شوند و به پای کوبی و شادمانی و سرور مشغول اند. هر طرف بازیها، آوازخوانیها، گشتی گیریها، کاغز پرانیها، مرغ جنگی، سگ جنگی، تخم بازی، چرخ فلک و غیره دیده می شود. در سر زمین ما افغانستان که اکثرآ مردمان دری زبانان تشکیل میدهند. در میله نوروزی ما روز دهقان در شهر و قصبات در این روز تحلیل خاص به عمل می آید. ترتیبات خاص در شهرها دیده می شوند و مراسم ملی و رسمی گرفته می شوند رسم گذشت های از دهقانها، متنفزین، اهل پیشه و کار دیده می شود. مسابقات پهلوانان، بزکشی، نیزه زنی، قج جنگی و غیره سازمان داده می شود. جهنده در زیارتها بلند می شوند و در مزارسخی جان، مندوی کابل، عاشقان دامغان و جاهای دیگر این جشن ها در شهرکابل در چمن حضوری گرفته می شود و استقبال شایان از آن به عمل می آید. در جوار این زیازتها جشنها دکه های موقت ساخته می شود. رستورانت ها برای طبخ غذا و چای برای تماشیاچیان و اهل جشن آماده می شود. درین دکانها انواع لباس و اجناس ساخت وطن و خارج در معرض فروش قرار داده می شود. در گوشه های از این جشنها ساعت تیری ها با انواع مختلف از قبیل مسخره بازیها زنانه از این گونه جشنها بر پا می کند. اینان به رقص و شادی می پردازند و به شعرجنگی، شعرخوانی، لطیفه گوی، دایره زنی و هم می پردازند. دختران در باغها ارغونچک می خورند.در خانه اسپند دود می شود که از مرز و آسیب دیو و شیاطین محفوظ بماند. در فرهنگ و سنن هر قوم و ملتی روزهای وجود دارد که ریشه تاریخی و فرهنگی داشته و جلوه از باورهای است که حتی تا محدوده مقدسات دینی و مذهبی آنان پیش رفته  و هویت فرهنگی و تاریخی آن جامعه را  به نمایش می گزارد. یکی از این روزها آغاز سال نو خورشیدی است که شایعترین آئین جهانی به شمار می ورد کمتر تمدن را می یابیم که از آن تهی باشد اقوام و ملل گوناگون بر اساس تاریخ و فرهنگ و مذهب خود آغاز سال نورا در قالب برپای مراسیم جشن های ملی و مذهبی پاس می دارد. عید نوروز و جشن سال نودر نزد مردم ما از اهمیت عالی برخوردار است. آفرینیش آدم به زمین، بعثت پیامبر(ص)، و امامت حصرت علی (ع) نیز در این روز آغاز شد. از هزاران سال پیش ساکنان این سرزمین از زمان (یما پدشاه) فرمانروای بلخ روز اول و آغاز بهار را با برگزاری مراسیم و توام با بروز شادمانی جشن می گرفتند. این روز به فال نیک گرفته و به برکت فیوزات آن سالی را که پیش رو داشتند نیکبخت می پنداشتند. جشن نوروز در بسیار نقاط افغانستان با شکوه خاصی برگزار می شود. در مزارشریف در روضه سخی جشن بزرگی بنام (میله گل سرخ) بر گزار می شود. این جشن علاقمندان و زایران از کشورهای ایران، تاجکستان و دیگر کشورهای آسیای میانه دارد. جشن نوروز در افغانستان در تما م ولایتها با آئین ویژه برگزار می شود و برای بزرگداشت از این روز لباس نومی پوشند سفره ها را با شیرینی و خوردنی های خوش طعم رنگین می سازند، و بیرون ازشهر و محل بود و باش در دامن طبیعت یا درمیدان خاص به تفریح و شادی میپردازد. سرگرمی های چون : تخم جنگی، گشتی گیری، شترجنگی، بودنه جنگی، خروس جنگی، بوش کشی، نیزه زنی، اتن وغیره شامل بازی و آیین های است که در این روز برگزارمی شود. به این صورت مردم افغانستان با برگزاری میله های بهاری و تابستانی افسردگی های کار روزمره خودرا رفع نموده و خود را برای تلاشی تازه در سالیکه پیش رو دارد آماده می کند(بنوال 1389).

نوروز در افغانستان قدمت چند هزار ساله داشته و رسوم  و آیین‌های ویژه نوروزی سال‌ها است که نسل به نسل به افغانستانی ها منتقل می‌شود. مردم افغانستان نوروز را آغاز فصل طراوت و زندگی مجدد طبیعت می‌دانند و برای رهایی از زمستان سرد و خشک و تجلیل از نوروز از هفته‌ها قبل آماده این جشن می‌شوند(http://daneshha.akairan.com).

ازرسم ورواج های نوروز درکشور

برافراشتن ژنده سخی درفرازکابل

یکی ازسنت ها و رواجها مردم در هرسال «نوروز»  برافراشتن ژنده (علم پوشیده ازپارچهای سبزرنگ) است که به ژنده و جهنده سخی معروف است که توسط اراکین بلند رطبه دولتی و مردم ماجراجوی ما در جالیکه با شور و شعف مردم همراه است بلند می شود و چهل روز این مراسیم ادامه دارد  مردم دیانت و شعار ما ازگوشه و کنار کشور بزیارت سخی جان (شاه اولیا جضرت علی^(ع)) می پردازند دست دعا و نیایش بدرگاه این مرد جلیل القدر بلند می نمایند(عظیمی،1391).

جشن دهقان

نوروز آغاز فعالیت ها برای دهقانان کسبه کاران است انها پیش از اینکه به فعالیت های شان آغازکند از این روز به خوبی استقبال میکند و آنرا جشن می گیرد. نوروز به سابه سر آغاز فصل سال با زندگی مردم گره و پیوند خورده است و بخش بزرگ از مردم کشور که دهقان وکشاورز هستند از آمدن فصل بهار و نوروز به صورت گسترده استقبال می کنند و صفحه جدید از فعلیت های خود را آغاز می نماید از این رو دهقان، اهل کسبه و کار وحرفه و گروهای ورزیشی با مراسم ویژه ای از آمدن نوروز تجلیل می نماید و نمایشات جالب انجام می گیرد. (بنوال، 1393 ).

میله گل سرخ

شکل 2

یکی از با شکوه ترین آیین نوروزی در افغانستان میله گل سرخ در مزارشریف است بخش دیگر از این میله رفتن به سبزه زارها و پایکوبی بر سبزه است و باور اینکه شر و بلا از آدم دور می شوند . آنانیکه به دشت و صحرا رفته نمیتواند در خانه های شان و در باغ خود این مراسم را انجام دهد.

به نظر عظیمی(1391) یکی از مشهورترین میله باستانی و سنتی مردم افغانستان که از اهمیت تاریخی زیادی بر خوردار است میله گل سرخ است. این مراسیم در بلخ و مرکز آن مزراشریف برای پیشواز نوروز و استقبال بهار هنوز هم با همان شکوه پیشین برگزارمی شود. در روزهای اول سال دشت های بلخ و دیوار آن گلی آن پر ازگل سرخ می شود. گوی بلخ سبد از گل سرخ است یا به عبارت اجاق سرخ که در آن لاله می سوزد. این گل فقد در بلخ و مزراشریف به وفور و کسرت در دامان طبیعت زیبا و دل انگیز آن می روید از این رو جشن نوروز و جشن گل سرخ هر دو به یک معنی به کار می رود. برای برگزاری این مراسیم حرم حضرت علی(ع) پاک کاری و رنگ میزی می شود که برای پزیرای این جشن مسئولان آمادگی آمدن زایرین را در سراسر افغانستان و خارج از فغانستان می گیرد. باطلوع سپیده دم مردم به سمت مرکز بالباس های نو جهره های شاداب به حرکت می آید مراسیم با آیات کلام الله بعد سخنرانی مقامات بلند پایه و مداحی آغاز می شود. به دنبال علم مبارگ جوش و خروش بر افراشته می شود. جشن نوروزی گل سرخ در مزارشریف از مهمترین مراسیم ملی و مذهبی مردم کشورمان است.

جشن گل سرخ (میله گل سرخ) یک جشن خاص است که در مزار شریف در ۴۰ روز اول سال و به مناسبت روییدن گل‌های سرخ اجرا می‌شود و در طول این ۴۰ روز مردم از همه جا برای حضور در این جشن به مزار شریف می‌آیند. این مراسم به طور همزمان با مراسم جهنده علی (یا ژنده علی) انجام می‌شود. مراسم جهنده علی، مراسمی خاص دینی است که به مناسبت خلافت علی ابن ابی طالب در مسجد مقدس این شهر که گفته می‌شود آرامگاه این امام است اجرا می‌شود. این مراسم با برافراشتن یک علم (که ترکیب رنگ آن به درفش کاویانی شباهت دارد و به آن ژنده سخی می‌گویند) در حرم منسوب به امام علی و در اولین روز سال اجرا می‌شود. جشن گل سرخ برای چهل روز در دشت‌های لاله و حرم ادامه می‌یابد( http://fa.wikipedia.org).

سایرمیله ها

مردم افغانستان یک نواختی و کسالت را در مراسیم روش گلهای رنگارنگ و با برگزاری میله های گوناگون که ریشه در فرهنگ اقوام مختلف دارد از دل می زداید. میله های موسمی در ایام عید نوروز و در فصل بهاران جزء سنت دیرینه مردم افغانستان می باشد همچنین میله گل نارنج در باغهای پرشکوفه نارنج جلال آباد که همه ساله در ماه حمل در این شهر با شور و شعف برگزار می شوند. و در کنار شادمانی مردم و اجتماع خانوادها محافل شعرخوانی، موسیقی و آوازخوانی در رابط با آمدن بهار و در مورد گل نارنج از ملزومات این جشن است. و سایر میله ها مانند: میله گل انار در میان باغستانهای گل انارقندهار، میله گل سنجد در باغهای سنجد لوگر، میله گل ارغوان در دامنه ارغوان چاریکار، میله گل سیب در باغستانهای سیب در ولایت میدان که در تمام این میله ها مردم با تجمع در میان شاخسار پر شکوفه مراسیم گوناگون چون: شعرخوانی، موسیقی سنتی و اتن ملی را برگزارمی کند(عظیمی،1391)

 

 

بزکشی

شکل 3

 دسته از رواجهای دیگر بزکشی است که در محلات شمال افغانستان جز عنعنه انها به حساب می روند . چند روز پیش از آمدن نوروز خانواده ها خانه های خود را پاک و شستشو می دهند. ظروف خانه را سفید می کنند لباس های نومی خرند به خانهای نامزادهای خود لباس، زیورات و شیرینی و ماهی میبرند و هم کلجه و کیک نوروزی سری زبانها است. بعضی خوانواده ها سفره هفت میوه می گسترد و بعضآ هفت سین که عبارت از سبزه، سنجد، سیر، سیکه، سینمگ، سیب و سیرکه و هم برگزاری شعرخوانی و پیش کش کردن پارجه های ادبی اجرا می شود.(بنوال،1389)

اهمیت جشنواره ها

برگزاری جشنواره ها در یک مکان خاص از اههمیت خاص برخوردار است، جون اکثر کشورهایکه از ویژگیهای طبیعی و تاریخی برخوردارنیست تلاش می کند تا از طریق برگزاری جشنواره ها و نهادینه کردن آن در جامعه از مزایای متعددآن برخوردارشود و از طرف دیگرصنعت توریزم در ابعاد مختلف زندگی انسانها را در بر می گیرد یعنی یک رشته چند بعدی است که در ابعاد اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی فعالیت دارد. بنآ امروز اکثر کشورها کوشش می کند که از طریق صنعت توریزم از تمام مزایای آن برخوردارشود. بنآ لازیم است که اهمیت جشنواره ها را در ابعاد مختلف ذیل بررسی کنیم.

اهمیت اقتصادی

امروزه صنعت توریزم و توسعه آن به عنوان پر درآمد ترین صنعت روی دنیا یکی از اهداف اصلی برنامه ریزان و دست اندکاران و مسئولان دولت ها ی حاکم در اکثر کشورهای جهان است. از طرف دیگر بر عکس نظام سرمایداری که این نظام سرمایه از اطراف به مرگز جمع می کند و از این سرمایه افراد خاص برخوردار می شود ولی صنعت توریزم و روند آن عمدتآ ازسوی جوامع توسعه یافته به طرف جوامع کمتر توسعه یافته است یعنی پول از کشورهای با درآمد بالا به کشورهای حاشیه ای و کم درآمد انتقال می کندکه تا از این طریق یک نوع مساوات اقتصادی بر قرار شود و یکی از اهداف این روند انتقال سرمایه از مرگز به اطراف همان هدف توسعه پایداراست.

1-ایجاد شفل(Creation of job): توریزم امروزه منحیث سومین صنعت بعد از نفت و موترسازی در جهان معرفی شده است. اکثرکشورهای جهان از این طریق سالانه عواید خوب دارد و انعده کشورهایکه از جاذبه های طبیعی و تاریخی برخوردارنیست کوشش می کند که برگزاری جشنواره ها طبق یک برنامه ریزی درست به هدف رونق اقتصادی شان بنیانگزاری کندکه از این طریق میتواند فعالیت های اقتصادی را مانند اشتغالزاری را ایجاد می کند. و از طرف دیگر باعث جذب ارز خاریجی می شودکه نتیجه این گونه فعالیت ها محو بیکاری از جامعه برای انعده افرادکه در جامعه بیکار است یعنی برگزاری جشن واره ها با مدیریت کامل میتواند بزرگترین موانع بیکاری را از سری راه سرمایگزاری و اقتصاد بردارند. بدون شک توریزم آثار مثبت اقتصادی فراوان برای کشوری میزبان دارد.

2-رشد اقتصاد(Increase of economy): امروز بسیار از کشورها برای تامین منابع ارزی خود به صنعت گردشگری روی می آورد. به این ترتیب در صحنه داخلی اشتغال بوجود می آورد یعنی میتواند با بازخورد سرمایه تآمین شده ازاین صنعت صنایع مادر را تقویه کند و با توجه به توانای با القوه جهانگردی در اشتغال و بهسازی و توسعه، تاسیسات زیربنای، توضیع مناسب ثروت، توسعه متعادل مناطق محروم، آگاهی های میان فرهنگی، تحکیم صلح وگستریش تفاهم بین المللی و فرهنگ های مختلف بین المللی و بی نیازی به تکنالوژی و ماشین آلات پیشرفته و به نظر می رسد که صنعت تتوریزم میتواند به عنوان محور توسعه اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی کشور مد نظر قرارگیرد. و یا لااقل حضوری جدی تر و در عرصه برنامه ها بازسازی و توسعه اقتصادی و فرهنگی کشورداشته باشد. که اولین گام باکاری مسئولان و دولت مردان ما برای رونق این صنعت برداشتن موانع است(عظیمی،1390).

اهمیت اجتماعی-فرهنگی

گردشگری امروز به یک فعالیت همگانی تبدیل شده است که ساحه فعالیت آن برعلاوه ابعاد افتصادی ابعاد دیگری اجتماعی و فرهنگی را نیز در بردارد. که بیشتر اهمیت های گردشگری بالای جامعه میزبان صورت می گیرد و کشورهایکه از جاذبه های طبیعی و تاریخی برخوردارنیست کوشش که با بروز جنبه های فرهنگی جامعه شامل صنایع دستی و کارهای هنری و همچنان فاکتورهای  کمترملموس مانند موسیقی، رقص و جشنواره به عنوان جاذبه مهم عمل میکند.

1-تعادل و تعامل فرهنگی: جشنواره ها به هدف جذب توریستها برگزارمی شود بناً درین پروسه فرهنگ ها از یکدیگر متآثیر می شود و تبادل فرهنگی صورت می گیرد.

2-جامعه میزبان کوشش می کند که با زبان توریست ها آشنا شود و با آنها صححبت کند که این عمل باعث ترغیب آنها در فراگیری زبانهای خاریجی می شود.

3-رونق هنرهای محلی: جشنواره ها یک وسیله برای نمایش هنرهای محلی است که از این طریق جوامع خلاقیت فرهنگی وهنری شانرا به نمایش می گزارد.

بروز این جنبه ها از جمله جشنواره ها میتتواند بنش اجتماعی، تفاهم و حسن نیت سراسری را  فزایش دهد، درگ عموی جوامع از همدیگرکسب میکند، جوامع میزبان یا جوامع که منشه بروز این جنبه ها است از ورود جهانگردان در منطقه شان احساس غرورمی کند، با جذب گردشگران رفاه جوامع مجلی فراهم می شود، مهاجرت ها را کاهش می دهد، کیفیت زندگی جامعه میزبان را بالا می برد یا به طورخلاصه معرفی جوامع میزبان به جهان منجر می شود. از طرف دیگرجشنواره ها باعث می شود که جوامع وحدت و پیشینه تاریخی خود را به نمایش بگزارد. معمولآ ساکنان محلی به دوگونه از منابع فرهنگی توسعه گردشگری بهرمند می شوند. اول اینکه فرهنگ جامعه میزبانرا به سایرجوامع فرهنگ ها معرفی میکند. این اثر مانند تبلیغات برای گوهر است که هرجامعه انرا همچون صدف در درون خود محفوظ میدارد و هرچه این گوهر اصیلتر و غنی تر باشد معرفی آن به دیگران عذت و احترام بیشتری برای صاحبانش به همراه خواهد داشت؛ دوم اینکه صنعت گردشگری فرصتی برای ساکنان ایجاد میکند تا فرهنگ خود را مستقیم و بدون واسطه و به شکل واقعی به علاقه مندان عرضه کنند. این عمل به ویِژه باعث تقویت غرور و همبستگی جامعه میزبان و افزایش حد تحمل آنان در برابر فرهنگهای دیگر می شود(کاظیمی،1385).

همچنین این شیوه معرفی فرهنگ خود به دیگران هرگونه شایبه یا پنداشتهای نادرست درباره فرهنگ ساکنان را بر طرف می کند و گردشگران امکان مشاهده فرهنگ واقعی میربان خود را به دست می آورند که خود شان به این کمتر توجه داشته و معرفی میکند. به همین ترتیب مطالعه و بررسی بالای جشنواره ها ایجاد غرور و تعاملات اجتماعی تقویت هویت جامعه میزبان از جمله منافع عمده این نوع مراسیم ها است. و همچنان با بروز این رویدادها به عنوان تبلیفات مؤثر برای رشد ارتباطات بین کشورها و شناخت نسبی از همدیگر، درک کردن همدیگر، محو تضادها و تنشها اخلاقی، برقراری و اتحاد و دوستی منجرمی شود. بنآ به طور خلاصه از اهمیت های اجتماعی و فرهنگی بروز رویدادها و جنشواره ها میتوان موارد ذیل را نام برد: افزایش غرورملی و فرهنگی، ایجاد تقویت حسن خویشتن شناسی بین ساکنان، مهیاشدن زمینه یادگیری زبانهای خاریجی، ایجاد شرایط مناسب برای مشارکت که ممکن فراموش شوند از طریق بروز رویداد، احیای هنرها و سنت های بومی، بهبود کیفیت زندگی، افزایش امکانات تفریحی و سرگرمی، بهودخدمات شهری، بهبودکیفیت خدمات عمومی(بهداشت،پولیس...) (همان منبع،صفحه: 108).

نقش جشنواره ها در انکشاف توریزم

تنها ویژه گیهای طبیعی و تاریخی یک مقصد توریستی نمیتواند به جذب توریست ها منجر شود بلکه جشنواره ها میتواند مکمل انها باشد و به رونق آن بی افزاید. بین رشد توریزم وجشنواره ها رابط مستقیم وجود دارد که با توسعه و بهبود جشنواره ها توریزم نیز رشد میکند. دراصل جشنوار ها زمینه ساز صنعت توریزم است. جشنواره ها شامل نمایش هنرها، تیاتر، موسیقی، موسیقی محلی، نمایش صنایع دستی و انواع بازیهای محلی است که این نمایشها به عنوان قوه جذب  توریستها عمل میکند و مردم از کشورهای مختلف کوشش می کند که از این نوع برنامه های بازدید کند. به گفته عبدالله "محمودی رئیس اتحادیه توریزم ولایت بامیان " جشنواره ها بصورت صد فیصد جاذبه است" وی افزود که عامل اصلی جذب توریست ها دریک ناحیه اختلاف فرهنگ ها است. و علاقمندی عامل دیگری است که بر نحوه برگزاری جشنواره اثر میگزراد. از همین سبب جشنوار همیتواند برمبنای یک هدف برگزارشود یا چندین هدف که بهترین گزینه برای برگزاری جشنواره ها چندین هدف است که ممکن متقاضی این گونه جشنواره ها نسبت به اهداف واحد بیشتراست. بعضی ها ممکن متقاضی آهنگ های محلی باشد و بعضی ها ممکن متقاضی بازیهای محلی باشد. بعضی کشورهای که کمتر از ویژگی طبیعی و تاریخی برخوردار است میتواند از این طریق بر رونق صنعت توریزم بی افزاید و یا انها کوشش میکند که با بروز جنبه های فرهنگی جامعه شامل صنایع دستی و کارهای هنری و همچنان فاکتورهای  کمترملموس مانند موسیقی، رقص وجشنواره به عنوان جاذبه مهم عمل میکند.

 فصل چهارم : روش کار

پیشینه ولایت بامیان

ولایت بامیان در مرگز افغانستان موقعیت داشته که مساحت آن 14161 کیلومتر مربع می باشد. بامیان از طرف شمال به ولایت سمنگان، از شرق به ولایت سری پل، از شمال غرب به بغلان، از جنوب به دایکندی، از جنوب شرق به غزنی، از شرق به ولایت میدان و پروان و از غرب به ولایت غور محدود است. ولایت بامیان دارای هفت ولسوالی بنامهای یکاوکنگ، پنجاب، ورس، سیغان، کهمرد، شیبر و مرکز بامیان می باشد. این ولایت از لحاظ تاریخی مانند بقایای تمدن بودای و طبیعت دل فریب مانند دریاچه ها و سایر واقعیت ها ی تاریخی ، فولکلور و افسانه جایگاه توریستی ویژه ای را در جهان به خود اختصاص داده است. بامیان یک ولایت کوهستانی است که یکی از معروفترین کوه های بامیان کوه بابا است که که به طول 200 کیلومتر به طرف جنوب بامیان امتداد یافته که ارتفاع متوسط آن 4000 مترمی باشد که کوه بابا منبع مهم آبی ولایت بامیان است. جهت دره های بامیان نیز مختلف است، برخی مانند دره فولادی و سرخ در به سمت شرق به غرب و برخی مانند دره کالو در جانب شمال به جنوب امتداد دارد. از دره های مشهور ولایت بامیان دره کالو، ککرک، دره فولادی می باشد. اکثر اهالی بامیان را هزاره ها تشکیل می دهد و اقلیت تاجیک و قزلباش نیز درین ولایت زندگی میکند. اقتصاد ولایت بامیان بیشتر متکی به کشاورزی است که کشاورزی به روش سنتی استوار است، و کچالو یکی از محصولات مهم و مشهور ولایت بامیان است و سایر محصولات بامیان شامل: گندم، جو، ارزن، باقلی، عدس، مشنگ، زغر، رشقه، خربوزه، بادرنگ، بادنجان سیاه ورومی، پیاز، شلغم، کدو، زردگ، شفتالو، آلوبالو، انگور، سیب، ناگ، چهارمغز، بادام، سنجدو...)می باشد. موقعیت طبیعی بامیان وجود ناهمواری ها در دامنه های کوها و چشمه ها و رودهای فراوان موجب گشته که بامیان از غنی ترین مناطق افغانستان برای پرورش حیوانات اهلی می باشد. و با توجه به وضعیت خاص اقتصادی بامیان که «ماشوبرگ» از معروف ترین و زیباترین کارهای دستی مردم بامیان می باشد که نخ آن از پشم بره و نرم و ملایم است و برای کت و شلوار، واسکت و شال شاگردان استفاده می شود، شال بافی، قالین بافی، گلیم بافی، جوال و خورجین دوزی، نجاری، آهنگری و زرگری از دیگر صنایع دستی مروج در بامیان است. در فرهنگ مردم بامیان اسب دوانی در اعیاد مذهبی، ملی و جشن ها جایگاه ویژه دارد. علاوه بر این نشانه زنی با اسلحه و آلات سرد، نیز زنی، گشتی گیری بزکشی که در سطج کشور و آسیای میانه به عنوان یک ورزش جایگاه خاص دارد و انجام می شود. ولایت بامیان یکی از مناطق تاریخی افغانستان و از قدم ترین کانون تمدن در جهان به شمار می رود، آثار تاریخی موجود در این ولایت قدمت و کهن سالی آنرا به خوبی نشان می دهد(عظیمی،1390

جشنواره راه ابریشم در ولایت بامیان

شکل 4

جشنواره راه ابریشم بامیان برای اولین بار یاد و خاطره کاروان ها، مسافران و زائرانی که اساس ظهور بامیان را به عنوان مسیر مهم تجاری بین شرق و غرب پایه گذاری کرده و نقش مشخص و عمده در ترویج و گسترش بودیزم در قسمت هایی از جهان ایفا نموده، تجلیل به عمل آورد. جشنواره راه ابریشم ابتکاری است برای احیای مجدد ارزش های غنی فرهنگی، تاریخی، آدب و رسوم، استعداد های نهفته هنرمندان محلی در بخش موسیقی، بازی ها، مسابقات محلی و صنایع دستی  مردم این مرز و بوم و از طرفی فرصت مناسبی بود برای مردم که تشخیص بدهند چه نوع خدمات و محصولاتی می توانند ارائه دهند تا به امرار و معاش شان کمک نمایند. در حقیقت جشنواره راه ابریشم گذری داشت در احیای مجدد فرهنگ، تاریخ، آداب و رسوم و چگونگی زندگی مردمی که با سهم گیری مردان، زنان و جوانان این حطه، رویاهای نیاکانمان جامعه عمل پوشانیده شد تا از لحاظ فرهنگی، آداب و رسوم و  به عنوان یک ملت غنی در سطح جهان شناخته شده تا از این طریق رویاهای مان را به حقیقت تبدیل نمائیم.

جشنواره راه ابریشم با اجراى برنامه های متنوع تفریحى و به هدف رشد توریزم  در ولایت بامیان به راه افتید.این جشنوارۀ سه روزه، که در آن برنامه های مانند کنسرت های محلی، بازی های محلی، تیاتر و ورزش های محلی از قبیل بزکشی، ریسمان کشی نمایشگاههای صنایع دستی و فرآورده هاى حیوانی به نمایش گذاشته میشود . در این محافل و بازى ها صد ها تن شرکت نموده و از آن لذت مى برند.جشنواره راه ابریشم به این علت نامگذاری شده است که جاده ابریشم از مسیر بامیان عبور میکند و در قدیم کاروانهای تجارتی از این طریق آسیای میانه را با کشورهای آسیایی و اروپای وصل میساخت.این جشنواره از طرف بورد توریزم بامیان که در چوکات ریاست اطلاعات و فرهنگ آن ولایت فعالیت دارد، بخاطر انکشاف صنعت توریزم راه اندازی گردیده تا سیاحان بیشتری را به این ولایت جذب نمایند. عبدالله محمودی رئیس اتحادیه توریزم گفت که «هدف از این جشنواره، معرفی بامیان به عنوان ساحات توریستی  و جذب بیشتر توریستان ملی و بین المللی است».وی هدف دوم آنرا معرفی سنت ها ، رسم و رواجها وآبده های تاریخی بامیان و صنایع دستی عنوان نمود. عباس خاوری معان اتحادیه توریزم میگوید: «با معرفی آن هم اقتصاد خانواده ها بلند خواهد رفت وهم توریستان علاقمند به باز دید از این ولایت خواهند شد». انکشاف صنعت توریزم یکی از اهداف استراتیژیک است که تنها ظرفیتى که بامیان دارد و اقتصاد بامیان را رشد میدهد همین آبده های تاریخی وساحات دیدنی و باستانی آن است. تمام مردم بامیان باید در تلاش باشند که زمینه را برای توریستان مهیا سازند تا علاقمند گردند و به بامیان سفر نمایند. صنعت توریزم عواید ملی را بالا برده و اکثر کشورها از ناحیه توریستی عواید خوبی  دارند . که فعلا هم در بامیان ظرفیت خوبی پیدا شده و هوتلهای مجلل ساخته شده تا پذیرایى از مهمانان خارجی صورت بگیرد .بر گزاری این جشن بسیار خوب است، مردم لذت میبرند و برای هوتلداران هم خوب است، مسافر در این شب و روزها زیاد به بامیان می آید و در هوتل ها جا بجا میشوند. برنامه های جشنواره راه ابریشم که سه روزه میباشد چنین تدوین شده است .این جشنواره شب اول بااجراى کنسرت ها و سخنرانی در هوتل نوربند قلعه شهر بامیان آغازمی شد و یک روز با موسیقی و نمایشگاههای صنایع دستی در گرځندوی دنبال شود.مسابقه بزکشی در حوض شاه یکاولنگ و اجراى کنسرت  محلى در بند امیر و کنسرت در باغ زنانه ساحه توریستی شهر ضحاک مرکز بامیان، نیز بخشهاى دیگر این جشنواره را تشکیل میدهد.این ششمین جشنواره اى است که همه ساله در بامیان دایر میشود و یکى از اهداف مهم آن رشد صنعت توریزم مى باشد. بامیان یکى از ولایاتى است که دو مجسمۀ مخروبۀ بودا و بند امیر که داراى هفت بند طبیعى و زیبا و دلکش است و به ( اولین پارک ملى افغانستان) مسمى شده است، بر تاریخى و باستانى بودن آن دلالت میکند. مجسمه هاى بودا که قدامت ١٦٠٠ ساله داشته و یکى از شاهکار هاى زمان بودیزم است؛ در زمان حکومت طالبان(١١مارچ ٢٠٠١ میلادى )، تحت این نام که موجودیت بُت به معناى شرک است، در پی دو شبانه روز حملۀ متواتر وآتشبازی سنگین، منهدم گردیدند .مجسمۀ بزرگ صلصال با ارتفاع ٥٣ متر و مجسمۀ کوچک بنام شمامه با ارتفاع ٣٥ متر در دل کوه تراشیده شده و در مسیر جاده قدیمی ابریشم تقریباً در سه کیلومترى شمال شهر بامیان قرار دارد. بودایى ها در ( قرون٢-٥ میلادى) زیست داشتند. این دو مجسمه به حیث عجایب جهان، ثبت یونسکو( سازمان فرهنگى ملل متحد)است. در کنار آن، شهر غلغله، شهر ضحاک، چهل برج، درۀ اژدر، منطقۀ فیروزبهار، استوپۀ کلیگان و قلعه هاى  "چهل برج" گوهرگین، کافرى، چهل دختران، چهل ستون و شهر شاهی  ساحات دیگرى  است که توجه سیاحان داخلى و خارجى را بخود جلب نموده و سالانه دولت و مردم از جذب توریست ها عواید خوب بدست مى آورند.

هدف جشنواره راه ابریشم

جشنواره راه ابریشم برای اهداف متعدد برگزارمیشود که مهمترین آنها رشد توریزم در بامیان، رونق اقتصاد محل، رونق صنایع دستی، احیای هنر و فرهنگ بومی و در نهایت احیای جاده ابریشم است. این جشنواره،  به منظور حفظ داشته های فرهنگی از جمله موسیقی محلی هزارگی، جلب توجه جهانگردان و معرفی صنایع دستی زنان بامیان، از سوی ریاست اطلاعات و فرهنگ و بورد توریزم این ولایت راه اندازی می شود. هرساله جشنواره راه ابریشم در کشورهای مختلف جهان که در مسیر راه ابریشم واقع شده برگزار و جشن گرفته می شود به همین خاطر برنامه اکوتوریزم بامیان تصمیم براین گرفت که به خاطر قدمت تاریخی راه ابریشم، برای اولین بار جشنواره راه ابریشم را در سطح ولایت بامیان برگزار نماید. اولین جشنواره  نوروز و جشنواره راه ابریشم در بامیان گام مهمی در رشد و ارتقاء فرهنگ، آداب و رسوم، بازی های محلی، مسابقات محلی، هنرهای محلی، صنایع دستی، محصولات غذایی و ترویج موسیقی محلی ( دمبوره ) با هماهنگی و گردآوری برنامه  اکوتوریزم بامیان، از سراسر ولایت بامیان  بود. قبل از برگزاری جشنوراه نوروز و راه ابریشم هنرمندان محلی، بازی محلی، آداب و رسوم مردم محلی، صنایع دستی تولید شده در ولایت بامیان و در اثنای فراموشی قرار داشت که برگزاری جشنواره نوروز و راه ابریشم و به نمایش گذاشتن ساحات باستانی و تاریخی بامیان، اجرای موسیقی محلی،  اجرای بازی ها و مسابقات محلی بین ولسوالی های مختلف از ولایت بامیان، نمایشگاه صنایع دستی، عکس، نقاشی و ... کمک شایانی به نمایان کردن آنها در بین گردشگران داخلی، خارجی و خود مردم محل داشت. جشنواره راه ابریشم برای اولین بار در اولین پارک ملی افغانستان بند امیر و شهر بامیان به طور سالانه دعوت گردشگران داخلی و خارجی در جشنواره به منظور رشد صنعت توریزم و معرفی ساحات تاریخی و طبیعی بامیان برگزارمی شود. ایجاد نمایشگاه عکس، معرفی و شناساندن فرهنگ، آداب و رسوم، هنرمندان محلی، بازی ها و مسابقات محلی مردم بامیان به گردشگران داخلی و خارجی، احیای مجدد فرهنگ محلی، هنرهای محلی، آداب و رسوم، موسیقی محلی و ...، ایجاد زمینه شغلی برای مردم محل که بتوانند محصولات شان را ارائه نمایند. یا بطور خلاصه تر قرار ذیل است:

  دعوت گردشگران داخلی و خارجی در جشنواره به منظور رشد صنعت اکوتوریزم و معرفی ساحات تاریخی و طبیعی بامیان به وسیله ایجاد نمایشگاه عکس

  معرفی و شناساندن فرهنگ، آداب و رسوم، هنرمندان محلی، بازی ها و مسابقات محلی مردم بامیان به گردشگران داخلی و خارجی

    احیای مجدد فرهنگ محلی، هنرهای محلی، آداب و رسوم، موسیقی محلی و ...

    ایجاد زمینه شغلی برای مردم محل که بتوانند محصولات شان را ارائه نمایند.

    دعوت از تاجران ملی و بین المللی برای بازاریابی محصولات محلی ولایت بامیان

    تشویق مردم به صورت داوطلبانه برای برگزاری جشنوراه و نمایشگاه تا زمینه ای برای برگزاری چنین محافلی در آینده شود.

    دعوت موسسات دولتی و غیر دولتی برای سهم گیری در احیای فرهنگ منطقه

    تشویق موسسات دولتی، غیر دولتی و مردم برای برگزاری فعالیت های فرهنگی و سنتی

  تشویق هتلداران، رستورانداران، صاحبان مهمانخانه های محلی و ... برای ارائه خدمات اعم از مکان، مواد غذایی و ... به گردشگران داخلی و خارجی

اهمیت اقتصادی جشنواره راه ابریشم

بیشترین اهمیت جشنواره راه ابریشم در ولایت بامیان اهمیت اقتصادی آن است که از این طریق به درآمد مردم بامیان افزود می شود و این اهمیت از راه های گوناگون بدست می آید. بامیان یکی از امن ترین ولایات در مرکز افغانستان است که آثار تاریخی و مناظر طبیعی زیادی را در خود جا داده است.جهانگردان زیادی از مجسمه های بزرگ صلصال و شهمامه و نیز سایر ساحات جالب و دیدنی بامیان مانند بند امیر، شهر غلغله، شهر ضحاک و سایر مناطق دینی بامیان بازدید می کند و با وارد کردن مبالغ زیادی ارزهای خارجی، نقش خوبی در رشد اقتصاد بامیان دارد. و از طرفی فرصت مناسبی بود برای مردم که تشخیص بدهند چه نوع خدمات و محصولاتی را می توانند ارائه دهند تا به امرار و معاش شان کمک نمایند.

1-اشتغالزای در بامیان: ایجاد فرصت درآمد زایی برای مهمانخانه های محلی، رانندگان، رستوران ها، هتل ها، فروشگاه های صنایع دستی، فروشنده های مواد غذایی محلی و مردم محلی به وجود آوردن زمینه بازاریابی برای محصولات هنرمندان محلی که بتوانند هنرشان را در معرض نمایش بگذارند و نیز فروش داشته باشند. جشنواره راه ابریشم یک گزینه مناسب برای ایجاد اشتغال در بامیان می باشد که از این طریق میتوان بیکاری رامحو کرد و برای اقشار مختلف جامعه کار ایجاد می شود که این کار ممکن ارایه خدمات برای مسافران باشد یا مصروفیت های دیگر که در هر صورت هدف کسب در آمد است. اهیمت اقتصادی جنشواره راه ابریشم به طور مستقیم سبب در آمد جامعه محلی و به طور غیرمستقیم در زیرساختها مصرف میشود. این عمل توجه دولت، نهادهای داخلی و خاریجی را برای سرمایگزاری در بامیان تشویق میکند.

2رشد اقتصاد بامیان: برگزاری جشنواره ها یک وسیله کسب ارز خاریجی است که امروزه از برکت صنعت توریزم بر عکس نظام سرمایداری سرمایه را از مرکز به پیرامون منتقل می کند. بطور نمونه سالانه یک تعداد تورییست های خاریجی که از بامیان دیدن میکند و مصرف انها در بامیان به اقتصاد این مردم کمک است.

3- توضیع عادلانه ثروت: نظام سرمایداری در اصل شکاف طبقاتی را بوجود آورده که منظور از شکاف طبقاتی همان توضیع نا برابر پول است که یک عده روز به روز غنی تر می شود و بر عکس یک عده دیگر روزبه روز فقیر تر شده می رود, اما توریزم برعکس این قضیه عمل میکند. گردش سرمایه را از کشورهای توسعه یافته به پیرامون انتقال میدهد. جشنواره راه ابریشم سالانه توریست های زیاد را به بامیان جذب میکند و پول که انها در بامیان مصرف می کند از آن همه مردم بامیان چه بطورمستقیم و چه بطور غیر مستقیم می شود.

اهمیت اجتماعی-فرهنگی جشنواره را ه ابریشم

برعلاوه اهمیت اقتصادی جشنواره راه ابریشم در بامیان اهمیت اجتماعی –فرهنگی نیز قابل ذکر است جشنواره راه ابریشم ابتکاری است برای احیای مجدد ارزش های غنی فرهنگی، تاریخی، آدب و رسوم، استعداد های نهفته هنرمندان محلی در بخش موسیقی، بازی ها، مسابقات محلی و صنایع دستی  مردم این مرز و بوم است. در حقیقت جشنواره راه ابریشم گذری داشت در احیای مجدد فرهنگ، تاریخ، آداب و رسوم و چگونگی زندگی مردمی که با سهم گیری مردان، زنان و جوانان این خطه، رویاهای نیاکانمان جامعه عمل پوشانیده شد تا از لحاظ فرهنگی، آداب و رسوم و ... به عنوان یک ملت غنی در سطح جهان شناخته شده تا از این طرق رویاهایمان را به حقیقت تبدیل نمائیم. این جشنواره با برنامه های شاد تفریحی و فرهنگی برای مردم، این نوید را خواهد داد که صلح وامنیت برای هر نقطه از کشور مفید است. مشارکت هنرمندان، موسیقی دانان و خواننده های محلی از تمام ولسوالی های مربوط به بامیان برجسته کردن مسائل اجتماعی، اهمیت صنعت توریزم وحفاظت مناطق تاریخی، نکاتی بود که هنرمندان جوان محلی توسط نمایش نامه های مختلف برای شرکت کنندگان در جشنواره راه ابریشم اجرا نمودند. به وجود آوردن جو و روحیه ورزشی بین مردم محلی در سطح ولایت که باعث شده مردم برای شرکت در جشنواره های مختلف علایق و گرایش های خود را دنبال نموده و در صدد بهبود آنان شود.

1- شکوفای ارزشهای فرهنگی: جشنواره راه ابریشم یک گزینه خوب برای شکوفای ارزشهای فرهنگی است که از این طریق فرهنگ شانرا به دیگران معرفی میتواند و فرهنگ گذشته شانرا میتوان احیا کرد. انواع نمایش های محلی مانند آهنگ محلی و هزارگی به نمایش گذاشته می شود که این خود یک زمینه رشد برای هنرهای محلی است.

2-معرفی بامیان: با برگزاری چنین برنامها  میتوان بامیان را به جهان معرفی کرد.

3- رونق صنایع دستی:  مردم بامیان از این طریق هنر و صنایع دستی شانرا به دبگران عرضه میکند. که از یک طرف به سود مردم تمام می شود از طرف دیگر فرهنگ شان احیا می  و بر گزاری جشنواره ها یک را ه گشای یا یک نوع تبلیغات برای عرضه محصولات این مردم است. که نمونه آن ماشو برگ که توسط مردم ورس ساخته می شود که این برنامه یک راهگشای برای عرضه این نوع محصولات می باشد.

4-ایجاد حس خودباوری: برگزاری چنین برنامه ها حس خود باوری یا احساس غرور را برای مردم ایجاد میکند. مردم در زنده کردن فرهنگ، آداب و رسوم، موسیقی،  مسابقات و بازی های محلی تشویق میکند که این تشویق زمینه را برای یادگیری زبانهای خاریجی فراهم میکند و مردم بامیان بیشتر تشویق میشود تا با زبانهایکه توریستها صحبت میکند آشنا شود.

5- جشنواره راه ابریشم افسانها و فولکلورهای بامیان احیا میکند. تشویق و سوق دادن جوانان به داشتن برنامه کاری در راس هر کاری و تقسیم وظایف و مسئولیت های مشخص در جشنواره ها و رویدادهای مختلف. آگاهی عامه درباره موضوعاتی همچون اهمیت صنعت توریزم، احیاء ارزش های فرهنگی، آداب و رسوم مردم محلی، رشد بازی ها و مسابقات محلی سهم عمده دارد. در نهایت جشنواره راه ابریشم بر علاوه تمام اهمیت های که در بالا ذکرشده سبب رشد توریزم در ولایت بامیان می شود.

 

 

 

 

 

 

مناقشه

در رابط با جشنواره ها دیدگاهای متعدد وجود دارد که بعضی کشورها به هدف رشد اقتصادی شان این مراسیم را بر گزار می کند اما عده دیگر به هدف رشد توریزم این برنامه ها را سالانه برگزار میکند. چون کشورهای که از جاذبه های طبیعی و تاریخی کمتر بر خوردار است برای رشد توریزم در کشورشان به دنبال این هدف است. و ان کشورها یکه به هدف رشد اقتصاد این برنامه ها را برگزار میکند آنها درک کرده اند که از این طریق درآمد بیشر و راحت تر بدست میآید و توریزم اقتصاد رابط مستقیم دارد لذا بارشد یکی سبب رشد دیگری می شود یعنی با توریزم اقتصاد نیز رشد میکند. جشنواره راه ابریشم در بامیان بیشتر به هدف رشد توریزم بر گزار می شود و در کنار آن شناسای بامیان به جهان و هنر ها و صنایع دستی نیز مد نظر است.

نتیجه گیری

در آخر به این نتیجه میرسیم که جشنواره ها به عنوان جاذبه های فعال در صنعت توریزم برای جذب گردشگران از اهمیت بس مهم برخوردار است. جشنواره ها عبارت  نمایش هنری و فرهنگی است که از این طریق هنرها وخلاقیت های هنری هنرمندان به نمایش گذاشته می شود.  جشنواره ها از قدیم تا به امروز به اشکال مختلف توسط جوامع مختلف بر گزار شده که در گذشته آنقدرجذابیت نسبت به امروز نداشته امروزه در جوامع از جذابیت خاص برخوردار است. جشنواره ها در جوامع مختلف به اهداف مختلف برگزارمی شود. جشنواره ها انواع متعدد دارد جشنواره های مذهبی، تاریخی و هنری فرهنگی ازجمله نمونه های آن است. جشنواره های تاریخی نمونه آن جشن نوروز است که در روز نوروز در ولایت مختلف افغانستان به شیوه مختلف جشن گرفته می شود میله گل سرخ توسط مردم مزار نمونه ان است. جشن های مذهبی عید فطر و عید قربان نمونه این جشنواره ها است که در اکثر کشورهای اسلامی بر گزار می شود. جشنهای هنری فرهنگی شامل نمایش هنر و صنایع دستی می شود که جشنواره راه ابریشم از نمونه آن است.

جشنواره ها در ابعاد مختلف از اهمیت شایان برخوردار است که اهمیت جشنواره ها در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قابل بحث است. بیشرین اهمیت جشنواره ها در بعد اقتصادی قابل بررسی است. جشنواره ها به اشتغال زای، کسب درآمد، رشد اقتصاد محل، ایحاد توازن اقتصادی منجرمی شود. جشنواره ها در ابعاد اجتماعی فرهنگی تبادل فرهنگی، احیای تمدن گذشته، رونق هنر و صنایع منجر می شود.

جشنواره راه ابریشم در ولایت بامیان شش سال است که که به هدف رشد توریزم در بامیان و معرفی بامیان در جهان برگزار می شود این جشنواره هنری از طرف بورد توریزم بامیان در قالب ریاست اطلاعات فرهنگ بامیان برگزار می شود که سپورترمالی آن بنیاد آغاخان در بامیان است. این جشنواره همه ساله سه روز که روز اول در مرکز بامیان روز دوم در بند امیر روز سوم درباغ زنانه با برنامهای محتلف فرهنگی و هنری برگزار می شود.

پیشنهادات

در آخر از محقیقین میخواهم که در تحقیق شان از دخالت های بیجاه و پیش داوری های بی مورد اجتناب کند و بجای اینکه دنبال تحقیق باشد دنبال ثبوت آن است و تا حد توان از معلومات عینی استفاده کند. پیشنهاد بنده به ریاست دانشکده علوم اجتماعی این است که برنامه مونوگراف نویسی و روش تحقیق در علوم انسانی را  از ابتدای سیمستر هفتم شروع کند که تا آخرسال محصل کارخود را بطور احسن انجام دهد. اگر این کار انجام شود یک پیش زمینه برای محصلین صنف چهارم خواهد بود. توجه اساسی به کارهای خانگی محصلین از ابتدای میتواند در سال آخر برای پایان نامه های محصلین موثیرخواهد بود.

 

 

 

 

 

منابع و مآخذ

1-بنوال، محمد افضل ( 1393)  فولکلور شناسی. کابل: سعید.

2 - جمالی نژاد، مهدی، (1391)، گردشگری اسلامی.اصفهان: آرما.

3 - حیدری، اصغر ( 1389)  شناخت روحیات ملل. تهران: مهکامه.

 4- رنجبریان و زاهدی، بهرام و محمد ( 1391)  خدمات صنعت گردشگری. اصفهان: چهارباغ.

5 - رنجبریان و زاهدی، بهرام و محمد ( 1384)  شناخت گردشگری. اصفهان: چهارباغ.

6 - رضوانی، محمد رضاه ( 1389)  توسعه گردشگری روستای. تهران: موسسه انتشارات.

7 - عظیمی، محمد عظیم ( 1391)  جغرافیای توریستی افغانستان. تهران: انتشارات علم و دانش.

8 - کاظیمی، مهدی ( 1385)  مدیریت گردشگری. تهران: سمت

9 - میسون، پیتر ( 1390 ) گردشگری اثرات، برنامه ریزی و مدیریت. ترجمه روزبه میرزای، تهران: ترمه.