ارزیابی توسعه شهری با تاکید بر منظر فرهنگی شهرین (نمونه موردی: شهر بامیان، افغانستان)

 موضوع: شهرسازی

سال: 1395

پدیدآور: خدیجه احمدی

دانشگاه هنر تهران، دانشکده معماری و شهرسازی

چکیده

رشد شتاب‌زده شهرنشینی تغییرات سریعی را در گسترش و پراکندگی شهری را به همراه داشته است، پروژه‌ها و طرح‌های عظیم شهری که به‌منظور رفع نیازهای مردم انجام می‌شود، به روش‌های سنتی موجب از بین رفتن میراث‌های فرهنگی شهرها به‌ویژه فضاهای تاریخی و فرهنگی می‌شود که منجر به تغییر منظر فرهنگی شهر می‌شود که نیاز به اقدامات فوری در جهت حفظ یا احیاء این میراث فرهنگی شهری دارد. دغدغه اصلی پژوهشگر، از بین رفتن منظر فرهنگی شهری بویژه در افغانستان هست، روند شتابزده توسعه شهری پس از جنگ در این کشور، بویژه در شهر تاریخی بامیان مناظر فرهنگی شهری که هویت‌بخش و مولفه اصلی پایداری فرهنگی این شهر است را تحت شعاع قرار داده است. یکی از مهم‌ترین اهداف اولیه این‌جانب بر ای شروع این پژوهش اولویت‌بندی مولفه‌های اصلی مناظر فرهنگی شهری به‌منظور ارزیابی توسعه کنونی شهر بامیان با تأکید بر منظر فرهنگی است. مطرح‌شدن بحث منظر فرهنگی شهری در چند سال اخیر نشان‌دهنده اهمیت این موضوع در توسعه شهری در جهان است. در این راستا، یکی از مهم‌ترین دشواری‌ها در این پژوهش نو پا بودن این موضوع در حوزه شهری است و با توجه بااینکه در بحث منظر اغلب نگاه کالبدی و تک بنایی به مناظر فرهنگی بوده است، این نگرش در برنامه‌ریزی‌های شهری باعث شده است که اصلی‌ترین شالوده مناظر فرهنگی که همان ارزش‌های ناملموس است، نادیده گرفته شود..33 شاخص از مطالعات انجام‌شده در 5 گروه ارزش‌های طبیعی، ارزش‌های مصنوع، ارزش‌های اجتماعی- فرهنگی، ارزش اقتصادی و ارزش حاکمیتی متناسب با نمونه موردی انتخاب و بومی‌سازی شده‌اند. تحلیل از طریق مدل AHP بر روی مولفه و زیرمجموعه‌های آن باهدف مشخص شدن میزان تأثیرگذاری هر یک از 5 گروه به‌دست‌آمده، انجام‌شده است و بر اساس شاخص میزان اهمیت بدست آمده، اولویت‌ها برای برنامه ریزی توسعه این شهر با دو رویکرد کل نگر و جزئی نگر در جهت همسو شدن با رویکرد حفظ و ارتقاء منظر فرهنگی مشخص گردید. ارزش های فرهنگی- اجتماعی از بالاترین ضریب اهمیت در این شهر برخوردار است، پس از آن به ترتیب ارزش های اجتماعی- فرهنگی، ارزش اقتصادی، ارزش حاکمیتی، ارزش‌های طبیعی و در نهایت ارزش مصنوع قرار دارند.

لینک دانلود